مرتضی حبیبی - دانشجوی دکتری جنگلداری، گروه علوم محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
ساسان بابایی کفاکی - دانشیار، گروه علوم محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران. (مسوول مکاتبات).
امیرحسین مشکوتی - دانشیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم و فناوری های همگرا، واحد علوم و تحقیقات، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
رضا اخوان - دانشیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

زمینه و هدف:کسب اطلاعات درخصوص تاثیر متغیرهای اقلیمی روی رشد درختان در طولانی­مدت می­تواند از طریق تحلیل گذشته­نگر دوایر سالیانه درخت و با استفاده از روش گاه شناسی درختی حاصل شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر متغیرهای اقلیمی بر رویش قطری گونه توسکای ییلاقی در طول یک گرادیان ارتفاعی در جنگل های کمتر دست خورده هیرکانی (جنگل های نکا- ظالمرود استان مازندران) انجام گرفته است. روش بررسی: برای این منظور سه منطقه ارتفاعی (پایین بند، میان بند، بالابند) در پارسل های شاهد انتخاب شدند. در هر یک از مناطق ۱۰ پایه درخت و در مجموع تعداد ۳۰ پایه با استفاده از روش نمونه­برداری هدفمند انتخاب شد. از این پایه ها با استفاده از مته سال سنج نمونه های لازم در زمستان ۱۳۹۵ تهیه گردید. داده های اقلیمی ۵۰ ساله (۱۹۶۵-۲۰۱۴) دما، بارندگی و رطوبت نسبی از منابع مرتبط تهیه و شاخص SPI نیز محاسبه شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که همبستگی بین سری­های زمانی قابل قبول و رابطه قوی بین رویش و متغیرهای اقلیمی وجود دارد. تفاوت معنی­داری بین هر سه منطقه وجود داشته و در میان­بند بیشترین رویش قطری به دست آمده است. بررسی رابطه متغیرهای اقلیمی و رویش قطری نیز نشان داد که در منطقه پایین­بند، عوامل دما و رطوبت نسبی به ترتیب همبستگی منفی (۵۷۱/۰-) و مثبت (۷۳۴/۰) معنی­داری با رویش دارند. در منطقه میان­بند نیز همین متغیرها معنی دار بودند. در منطقه بالابند، هیچکدام از متغیرهای اقلیمی ارتباط معنی داری با رویش نشان ندادند. بحث و نتیجه گیری: رویش در ارتفاعات پایین بند و میان بند وابستگی بیشتری به اقلیم نشان داده اند و رشد قطری این گونه در طول دوره مطالعه کاهش داشته است.

گاهشناسی درختی, رطوبت نسبی, LINTAB, رویش قطری