معصومه صداقت - استادیار، گروه مشاوره و علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
حسین شیبانی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
سید موسی طباطبایی - استادیار، گروه علوم شناختی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
محبوبه طاهر - استادیار، گروه روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

مقدمه: تحریک پذیری و عدم توانایی در خودبازداری ازخشم از معیارهای تشخیصی اختلال بی نظمی خلق اخلالگر است. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی، درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی بر تحریک پذیری و خود بازداری دانش آموزان دختر مبتلابه بی نظمی خلق اخلالگر بود.روش کار: نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش آموزان مبتلابه اختلال بی نظمی خلق اخلالگر محدوده سنی ۱۷-۱۴ سال مدارس شهر بهارستان بودند. ازاین بین تعداد ۳۵ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش، برای سنجش تحریک پذیری شامل مقیاس واکنش پذیری عاطفی استریگرزو همکاران (۲۰۱۲)و برای سنجش خود بازداری پرسشنامه وین برگر و شوارتز(۱۹۹۰) بود. آزمودنی های گروه آزمایشی، ۱۰ جلسه ۶۰ دقیقه ای تحت مداخله درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی کلی(۲۰۰۷) قرار گرفتند و گروه کنترل، هیچ مداخله ای دریافت نکردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد.نتایج: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در میزان تحریک پذیری، کاهش و در میزان خود بازداری و مولفه های آن ها افزایش معناداری (۰۵/۰(P< داشته اند.نتیجه گیری: بنا بر یافته های حاصل از پژوهش، درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی از طریق کاهش تحریک پذیری و افزایش خود بازداری بر دانش آموزان دارای اختلال بی نظمی خلق اخلالگر تاثیرگذار بود.

درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی, تحریک پذیری, خود بازداری, بی نظمی خلق اخلالگر