محمد مظهری - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
مریم رسول زاده - پژوهشگر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی
هادی رفیعی دارانی - استادیار گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی

تجارت مرتبط با گیاهان دارویی یکی از ویژگیهای مهم این گیاهان است که تنوع گونه ها و محصولات صادراتی در این موضوع، دارای اهمیتمیباشد که زمینه کسب بازارهای جدید را ممکن میسازد. پرداختن به بررسی وضعیت زنجیره ارزش گیاهان دارویی، به بهبود و اتصال شبکهتولید و عرضه این محصولات کمک خواهد کرد. هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل زنجیره ارزش گل محمدی در استان خراسان رضویمی باشد. داده ها به صورت اسنادی و پیمایشی از ۴۲ عامل فعال در حلقه های زنجیره ارزش گل محمدی و ۷ کارشناس مرتبط، در سال ۱۳۹۷گردآوری شده است. نتایج نشان داد که گل محمدی از سه کانال اصلی از تولیدکننده به دست مصرف کننده میرسد. کانال یک، شامل ۶ حلقه:تامین کننده، تولیدکننده، فرآوری کننده کوچک مقیاس، واسطه، خرده فروش، مصرف کننده است. کانال دو، شامل ۶ حلقه: تامین کننده،تولیدکننده، واسطه، فرآوری کننده کوچک مقیاس، خردهفروش، مصرف کننده میباشد و کانال سه، نیز شامل ۵ حلقه: تامین کننده، تولیدکننده،فرآوری کننده بزرگ مقیاس، صادرکننده (یا خرده فروش)، مصرف کننده (داخلی و خارجی) است. بررسی حلقه های مختلف زنجیره، نشان داد کهعدم وجود اجرای استانداردهای لازم در زمان قبل از فرآوری محصول (مانند عدم اجرای استاندارد در مصرف کود، سم و کاهش کیفیتمحصول) و سپس عدم وجود کارگاه های فرآوری به میزان کافی (به علت عدم دسترسی کافی به بازارهای فروش خارج از کشور و پایین بودنکیفیت مورد نیاز)، و در نهایت پایین بودن تکنولوژی برای ایجاد فرآوریهای جدید، به عنوان مهمترین مشکلات در خلق ارزش افزوده در گلمحمدی و محصولات مرتبط می باشد. در انتها پیشنهادات ارائه شده در این تحقیق برای پوشش سه موضوع شامل؛ «ایجاد ارزش افزوده، پوشش حلقههای مفقوده و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان»؛ با توجه به زنجیره ارزش ترسیم شده، ارائه و دستهبندی گردیده است.

زنجیره ارزش، گل محمدی، استان خراسان رضوی