مهدی کاظم نژاد - استادیار و عضو هیئت علمی موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
لیلا عزیزی - کارشناس ارشد معاونت برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی
سیده زهره حسینی امین - کارشناس ارشد علوم اقتصادی، معاونت صنایع تبدیلی و کسب وکارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی

گسترش پدیده جهانی شدن اقتصاد سبب شد تا روابط و همکاری کشورها در جهت تحصیل منافع در قالب همکاریهای منطقه ای دردستور کار بسیاری از کشورهای درحال توسعه به ویژه کشور ایران قرار گیرد. تعامل با چنین کشورهایی، ایران را در ایجاد زمینه های لازمبرای تجارت با تعرفه ترجیحی و همگرایی اقتصادی مشتاق نموده است .در این پژوهش تلاش گردیده با بررسی تجارت (صادرات و واردات) ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با یکدیگر، در مقایسهبا سایر کشورها و با استفاده از یک مدل کاربردی تحت عنوان مدل اسمارت، آثار ایجاد تجارت و انحراف تجارت ناشی از موافقتنامه موقتایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو با استفاده از اطلاعات دوره زمانی ۱۳۹۵ الی ۱۳۹۹ بررسی و تحلیل شود. نتایج حاصلاز پژوهش در خصوص این موافقتنامه نشان میدهد، به طور نسبی تجارت بین ایران و پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا طی یک سالبعد از اجرای آن، در مقایسه با متوسط سه سال گذشته بهبودیافته است. نتایج حاصل از مدل اسمارت بیانگر افزایش ۴.۴ درصدی وارداتبخش کشاورزی از اتحادیه مذکور ناشی از کاهش تعرفه خواهد بود که بخشی از آن ناشی از ایجاد تجارت و بخش دیگر ناشی از انحرافتجارت است. لذا با عنایت به تجارب خوب این موافقتنامه پیشنهاد می گردد آگاهی رسانی کافی از ظرفیت های این موافقتنامه به تمامیتجار کشور مورد توجه ویژه قرار گیرد.

موافقتنامه تجارت ترجیحی (PTA)، روششناسی اسمارت، ایجاد و انحراف تجارت، تراز تجاری، تخفیفات تعرفه ای