شهرام واحدی - دانشیار، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
اسکندر فتحی آذر - استاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
فرشته گل پرور - دانشجوی دکترا، دانشگاه تبریز، ایران

مقدمه: قلدری یکی از پدیده های پیچیده در مدارس است. توانمندی معلمان در مدیریت رفتار قلدری، با وقوع و تداوم آن، رابطه ی نزدیکی دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش شناخت و مقابله با قلدری به معلمان بر راهبردهای مدیریت رفتار کلاس و خودکارآمدی ادراک شده ی معلمان می باشد. روش کار: جامعه ی آماری این پژوهش بالینی شامل تمام معلمان زن دوره ی ابتدایی شهرستان اهر در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ بود. تعداد ۴۰ نفر از معلمان به صورت تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسش نامه های راهبردهای مدیریت رفتار کلاس و خودکارآمدی معلمان استفاده شد. برنامه ی طراحی شده برای گروه آزمون با محتوای شناخت و مقابله با قلدری دانش آموزان، در ۶ جلسه ی ۹۰ دقیقه ای انجام شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار  SPSSنسخه ی ۱۵ تحلیل شدند. یافته ها: بنا بر نتایج، آموزش توانسته است تغییرات معنی داری در انتخاب بین راهبردهای جرات مندی دفاع (۰۰۵/۰=P)، اجتناب از دفاع (۰۰/۰=P) و جدا کردن دانش آموزان از یکدیگر (۰۱/۰=P)  و کارآمدی ادراک شده ی معلمان در مدیریت رفتار کلاس (۰۰۱/۰=P) در مقایسه با گروه شاهد به وجود آورد. نتیجه گیری: به نظر می رسد آموزش برنامه ی ضد قلدری توانسته است بر راهبردهای مدیریت رفتار قلدری و کارآمدی ادراک شده ی معلمان در کلاس موثر واقع شود لذا اجرای دوره های آماده سازی و ارتقای مهارت های حرفه ای معلمان و مشاوران مدارس برای مواجهه ی صحیح با مشکلات رفتاری دانش آموزان ضرورت دارد.

دانش آموز, رفتار, قلدری, کارآمدی, معلم