شهرام واحدی - دانشیار روان شناسی تربیتی، دانشگاه تبریز

ژوهش حاضر به منظور برآورد پایایی و روایی نسخه ی تجدید نظر شده ی مقیاس مشاهده ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس (TOCA-R) اجرا شده است. روش کار: این مطالعه از نوع تحقیقات آزمون سازی است و در آن ۳۰۰ نفر از دانش آموزان سوم و چهارم ابتدایی شهر تبریز به روش نمونه گیری تک مرحله ای در سال تحصیلی ۸۹-۱۳۸۸ انتخاب شدند. معلمان مدارس، مقیاس مشاهده ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس و والدین دانش آموزان مقیاس درجه بندی رفتار مخرب (DBRS) را تکمیل کردند. در این پژوهش، به منظور بررسی ساختار عاملی (روایی سازه)، روایی همگرا و پایایی TOCA-R از تحلیل عاملی اکتشافی، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: برای محاسبه ی روایی سازه، تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی با چرخش واریماکس، سه عامل پیشنهاد نمود که به ترتیب عامل های بی توجهی، پرخاشگری و رفتارهای جامعه پسندانه نام گرفتند. همسانی درونی این مقیاس نشان داد که TOCA از پایایی قابل قبولی برخوردار است. ضریب همبستگی بین سه زیرمقیاس رفتار انطباقی در کلاس با خرده مقیاس های رفتار مخرب معنی دار بود (۰۵/۰P<). نتیجه گیری: نسخه ی تجدید نظر شده ی مقیاس مشاهده ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس برای اندازه گیری مشکلات رفتاری در موقعیت های آموزشی، کارایی مناسبی دارد و می توان آن را در موارد تشخیصی و درمانی به کار برد.

انطباق, رتبه بندی, ساختار, عامل, معلم