مهدی کارگر فرد - دانشیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان

مصرف مواد نیروزا در ورزش کاران از مشکلات همراه ورزش می باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی شیوع مصرف مواد نیروزا و سطح آگاهی ورزش کاران استان لرستان درباره ی این داروها و عوارض جانبی آن ها بود. روش کار: در این تحقیق توصیفی- پیمایشی، ۱۱۲۰ ورزش کار زن و مرد در ۲۱ رشته ی ورزشی (۱۷ رشته ی ورزشی مردان و ۱۵ رشته ی ورزشی زنان) در پنج شهر استان لرستان (خرم آباد، بروجرد، ازنا، الشتر و کوهدشت) به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری یک پرسش نامه ی محقق ساخته حاوی میزان شیوع، آگاهی و نگرش درباره ی دوپینگ، داروها، مواد نیروزا و عوارض جانبی آن ها بود. تعداد ۸۷۸ پرسش نامه تکمیل و با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس، رگرسیون، خی دو، تحلیل عاملی و ضریب همبستگی تحلیل شدند. یافته ها: تعداد ۲۸۵ نفر (۵/۳۲%) از ورزش کاران لرستانی اعتراف به مصرف حداقل یک ماده ی نیروزا نمودند که ۱۷۶ نفر (۲۰%) از داروهای ممنوع و ۲۳۱ نفر (۳/۲۶%) از مکمل های ورزشی استفاده کرده بودند. به طور متوسط این ورزش کاران از ۴۴ ماده ی نیروزای ذکر شده در تحقیق ۷۳/۱۴±۲۰/۱۸ مورد را می شناختند. میانگین نمره ی نگرش شرکت کنندگان در این تحقیق از جمع ۶ سئوال نگرش سنج ۱۱/۱± ۰۶/۴ از ۶ نمره و میانگین نمره ی آگاهی از دوپینگ آن ها ۷۲/۲ ± ۷۹/۵ از ۱۲ نمره به دست آمد. هم چنین مشخص گردید که آگاهی این ورزش کاران از عوارض جانبی مواد نیروزا بسیار کم می باشد. آگاهی از دوپینگ، نگرش به سمت دوپینگ، رشته ی قهرمانی، وزن، مدت سابقه ی ورزشی، شناخت نام مواد نیروزا و سابقه ی فعالیت در دیگر رشته های ورزشی از مهم ترین عوامل پیش بینی کننده ی مصرف مواد نیروزا شناخته شدند. نتیجه گیری: شیوع مصرف داروها در ورزش کاران لرستانی نسبت به نتایج تحقیقات خارجی بیشتر بوده، ولی شیوع مصرف مکمل ها کمتر از تحقیقات خارجی بود. نتایج این تحقیق حاکی از آگاهی بسیار کم ورزش کاران از عوارض جانبی مصرف مواد نیروزا بود که بر لزوم تدوین برنامه های پیشگیری تاکید دارد.

آگاهی, شیوع, عوامل خطرزا, دارو, مکمل, مواد نیروزا, ورزش کاران