صبا خراسانی مقدم - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
سید عباس یزدانفر - استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
سید باقر حسینی - دانشیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

در سکونتگاه­های غیر رسمی، وجود نابسامانی­های فراوان در ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست­محیطی و... سطح زندگی ساکنان را کاهش داده است و مهم­ترین هدف توسعه پایدار، یعنی بهبود کیفیت زندگی و رضایتمندی ساکنان را با تهدید جدی روبه­رو ساخته است. با توجه به اینکه توسعه پایدار با برآوردن نیازهای بشر، متضمن دستیابی به کیفیت زندگی و رضایتمندی در ابعاد مختلف برای همگان است، به نظر می­رسد توجه به ابعاد کیفیت زندگی و ارتقای آن­ها، یکی از راه­های بازیابی رضایتمندی و تحقق اهداف توسعه پایدار در این سکونتگاه­هاست. هدف پژوهش حاضر، تعیین و بررسی ابعاد مختلف کیفیت زندگی موثر بر رضایتمندی ساکنان سکونتگاه­های غیر رسمی در چارچوب اهداف توسعه پایدار است. روش تحقیق، پیمایشی است و داده­ها براساس پرسشنامه گردآوری شده­اند. برای ارزیابی پایایی ابزار پژوهش، از روش کرونباخ و درجهت تعیین روایی، از روایی صوری استفاده شده است. جامعه آماری با حجم نمونه ۱۱۰ نفر، شامل ساکنان سکونتگاه­های غیر رسمی محله فرحزاد تهران است و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار spss صورت گرفته است. براساس نتایج، رضایتمندی ساکنان از کیفیت زندگی، در حد متوسط ۵>۷۲/۲>۱ با میانه نظری ۳ ارزیابی شد. همچنین مطابق یافته­ها، رابطه معناداری بین متغیر­های مشارکت اجتماعی (۴۶۷/۰r=)، همبستگی اجتماعی (۴۷۷/۰r=)، امنیت اجتماعی (۴۵۸/۰r=)، بهداشت محیط (۲۱۲/۰r=)، ایمنی محیط (۲۴۷/۰r=)، فضاهای گذران اوقات فراغت (۲۰۹/۰r=)، سازماندهی کالبدی فضایی ساختمان­ها (۲۱۱/۰r=) و تراکم ساختمانی (۲۰۵/۰r=)، با رضایتمندی ساکنان از کیفیت زندگی وجود دارد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان می­دهد که متغیر وابسته، به­طور مستقیم، از متغیرهای مشارکت اجتماعی، بهداشت محیطی، سیمای کالبدی، تراکم ساختمانی و وجود فضاهای گذران اوقات فراغت تاثیر می­پذیرد و درمجموع، این متغیرها توانسته­اند مقدار ۵۳۳/۰R۲= از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کنند.

توسعه پایدار, رضایتمندی, سکونتگاه غیر رسمی, کیفیت زندگی, محله فرحزاد