براتعلی خاکپور - دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد
ایوب معروفی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد
بایزید شریفی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد
واحد احمدتوزه - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
هادی سلیمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران

رشد شتابان و بی­رویه شهرها، بر بسیاری از جنبه­ های اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی در داخل و اطراف شهرها تاثیر گذاشته است. به­همین­دلیل، باید در آینده، دیدگاهی جامعه­نگر به توسعه کالبدی- فضایی شهرها ایجاد شود. از این­رو، شناخت و مکان یابی اراضی مناسب برای گسترش آینده شهر، از تصمیم­های مهم برنامه­ریزان شهری است. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و مکان یابی بهینه جهت­های توسعه کالبدی- فضایی شهر بوکان است. بدین­منظور، برای ارزیابی چگونگی توسعه کالبدی شهر در سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵، از مدل آنتروپی شانون استفاده شد. سپس با استفاده از ابزار سیستم اطلاعات جغرافیایی، به مکان یابی بهینه برای رشد کالبدی شهر بوکان در سال های آتی پرداخته شد. لایه­ های مورد استفاده در این پژوهش عبارت­اند از: لایه­ های خطوط برق فشار قوی، فاصله از روستا های اطراف، فاصله از زمین های سیلابی، آب های سطحی (رودها)، راه های ارتباطی، شیب و کاربری اراضی. نتایج نشان می­دهد که رشد کالبدی- فضایی شهر بوکان در چند دهه گذشته برنامه­ریزی­شده نبوده و رشد پراکند ه­ای را تجربه کرده است. این نوع رشد، مشکل­های اقتصادی و زیست محیطی زیادی را برای شهر بوکان ایجاد کرده است. نتایج بعدی پژوهش نشان داد که مناسب­ترین اراضی برای رشد کالبدی شهر بوکان، در سمت شرقی و محور جاده بوکان- شاهین­دژ واقع شده است.

توسعه فضایی- کالبدی, رشد پراکنده شهری, سیستم اطلاعات جغرافیایی, شهر بوکان, مکان یابی