ابوالفضل مشکینی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
صفر قائد رحمتی - استادیار دانشگاه یزد
رضا شعبان زاده نمینی - دانشجوی کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری

علی­رغم توسعه نظام­های اجتماعی- اقتصادی و شهرنشینی، انسان­ها به­طور فزاینده از اثرات زیان­بار بلایای طبیعی رنج می­برند. زلزله یکی از مهم ترین مخاطرات طبیعی است که به دلیل خرابی ساختمان­ها و زیرساخت­های شهری، خسارات فراوانی را به اموال و دارایی­ها، در نواحی شهری و اطراف آن وارد می آورد. از این رو نواحی آسیب­پذیر شهرها، از جمله مناطقی هستند که می توان با شناخت، پهنه­بندی و سیاست­گذاری درست، آثار منفی بلایا را در آن ها کاهش داد. این پژوهش در دو بخش توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است. در بخش توصیفی، با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای - اسنادی، معیارهای متناسب با هدف تحقیق، انتخاب و سپس داده­­­های توصیفی جمع­آوری شدند. شاخص ها در سه بخش کالبدی، اجتماعی و محیطی قرار می گیرند و برای هریک از شاخص­ها معیارهایی در نظر گرفته شده است. پس از بررسی، در مجموع، یازده معیار انتخاب گردید. در بخش تحلیلی، مدل­هایی که در پژوهش حاضر برای تعیین آسیب­پذیری منطقه در برابر زلزله استفاده شده، مدل ANP و عملگر Fuzzy هستند. پس از به­دست­آوردن وزن هریک از معیارهای تعیین شده از طریق مدل ANP، از تکنیک Fuzzy برای تلفیق لایه­های مورد نظر، استفاده شده است. نتایج، حاکی از آن است که بافت شهری منطقه ۲ شهرداری تهران به­میزان متوسط و بالایی آسیب پذیر است و این میزان در مناطق شرقی و جنوبی، با توجه به نتایج حاصل از تکنیک فازی بیشتر است.

آسیب پذیری, بافت, تحلیل, زلزله, شهر