شهرام دارابی - گروه علوم تشریح ، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس و مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفا
تقی طریحی - گروه علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
علیرضا دلشاد - گروه علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه شاهد
مجید صادقی زاده - گروه ژنتیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس

مقدمه و هدف: سلول­های استرومایی مغز استخوان یک منبع دردسترس و مطلوب برای سلول­درمانی است. شواهد بسیاری، نشان­دهنده تمایز سلول­های استرومایی مغز استخوان به نورون­های شبه­گابا ارژیک در شرایط مناسب القایی هستند. اختلال در نورون­های گاباارژیک باعث ایجاد بیماری­های تخریب نورونی می­شود. در این مطالعه، ایجاد سلول­های عصبی شبه­گابا ارژیکی از سلول­های بنیادین مغز استخوان به­وسیله عوامل القاگر مناسب بررسی­شد.    مواد و روش ها: در این تحقیق ابتدا سلول­های استرومایی مغز استخوان از استخوان­های ران و ساق پای رات جداشد و پس از پاساژ سوم سلول­های استرومایی مغز استخوان در محیط پیش­القایی بتامرکاپتو اتانل ۱ میلی­مولار و رتینوییک اسید ۱۰ میکرومولار و سپس در محیط کشت القایی حاوی کریاتین ۵ میلی­مولار به­عنوان عوامل القاگر در روزهای مختلف قرارداده­شد. در مراحل پیش­القا و القا آثار عوامل القایی با روش­های ایمنوسیتوشیمی و RT-PCR بررسی­شدند.  نتایج: نتایج نشان­داد که پس از مرحله القا میزان زیادی از نورون­های شبه­گاباارژیکی ایجاد­شدند، براساس ارزیابی به­وسیله آنتی­بادی اختصاصی سلول­های گاباارژیکی کریاتین ۵ میلی­مولار و رتینوییک اسید ۱۰ میکرومولار در روز چهارم القا بیشترین میزان تمایز سلول­های استرومایی مغز استخوان به نورون­های شبه­گاباارژیکی را داشتند.  نتیجه­گیری: سلول­های بنیادین مغز استخوان، تحت تاثیر القاگرهای بتامرکاپتواتانل، رتینوییک اسید و کریاتین توانایی تبدیل به سلول­های شبه­گاباارژیکی را دارند.

سلول های بنیادین مغز استخوان, نورون های گابا ارژیک, رتینوییک اسید, کریاتین