صدیقه محمد اسماعیل - استادیار، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده ی علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
فریده موحدی - کارشناس، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

مقدمه: وب سایت های کتابخانه های ملی پزشکی، دارای توانمندی هایی هستند که علاوه بر تغییر برنامه ها و روش های کاری، زمینه ی ارایه ی خدمات اطلاعاتی را به قشر وسیعی از دست اندر کاران نظام سلامت جامعه فراهم می کنند. از این رو، پرداختن به ضریب کاربرد پذیری آن ها، حایز اهمیت و ارزش افزوده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی و مقایسه ی مولفه های مطرح در کاربرد پذیری وب سایت کتابخانه های ملی پزشکی آمریکا و ایران بوده است تا از این طریق، نیازهای اطلاعاتی کاربران و خدمات درخواستی آنان به بهترین نحو تامین شود. روش بررسی: پژوهش حاضر، کاربردی و از نوع توصیفی بود. در این مطالعه، با استفاده از شیوه ی ارزیابانه، وب سایت های کتابخانه های ملی پزشکی آمریکا و ایران، از نقطه نظر کاربرد پذیری در سه ماهه ی اول سال ۱۳۹۰ مورد ارزیابی و مقایسه ی تطبیقی قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه ی وارسی مشتمل بر ۱۱ معیار (۱۵۹ مولفه) بود که در نتیجه ی مطالعه ی متون و منابع و پژوهش های مشابه تدوین گردید. روایی صوری و محتوایی این ابزار، با نظر متخصصان تایید گردید. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) استفاده شد. یافته ها: وب سایت کتابخانه ی ملی پزشکی آمریکا در معیار اعتبار اطلاعات ۹۵ درصد، معیار صحت اطلاعات ۱۰۰ درصد، معیار روزآمد بودن اطلاعات ۸۷ درصد، معیار سطح پوشش مخاطبان خاص ۱۰۰ درصد، معیار نماهای تعاملی و تبادلی ۷۴ درصد، معیار عینیت اطلاعات ۱۰۰ درصد، معیار ناوبری ۹۹ درصد، معیار نماهای غیر متنی ۹۰ درصد، معیار دسترس پذیری ۱۰۰ درصد، معیار کارآمدی ۹۸ درصد و معیار ویژگی های ظاهری ۱۰۰ درصد با سیاهه ی ارزیابی همخوانی داشت. وب سایت کتابخانه ی ملی پزشکی ایران در معیار اعتبار اطلاعات ۳۶ درصد، معیار صحت اطلاعات ۸۱ درصد، معیار روزآمد بودن اطلاعات صفر درصد، معیار سطح پوشش مخاطبان خاص ۸۱ درصد، معیار نماهای تعاملی و تبادلی ۱۹ درصد، معیار عینیت اطلاعات ۲۱ درصد، معیار ناوبری ۶۵ درصد، معیار نماهای غیر متنی ۲۷ درصد، معیار دسترس پذیری ۸۵ درصد، معیار کارآمدی ۳۸ درصد و معیار ویژگی های ظاهری ۶۷ درصد با سیاهه ی ارزیابی همخوانی داشت. در کل، کتابخانه ی ملی پزشکی آمریکا در سطحی معادل ۹۶ درصد و کتابخانه ی ملی پزشکی ایران در سطحی معادل ۴۸ درصد، موفق به رعایت مولفه های کاربرد پذیری وب سایت شده بودند. نتیجه گیری: ضعف در کارایی و تعامل بهتر با کاربران در وب سایت کتابخانه ی ملی پزشکی ایران به خصوص در معیارهای اعتبار اطلاعات، روزآمدی اطلاعات، نماهای تعاملی و تبادلی، نماهای غیر متنی، عینیت اطلاعات و کارآمدی مشهود است. بنابراین لازم است، نسبت به طراحی وب سایت کتابخانه ی ملی پزشکی ایران توجه بیشتری شود و گام های استوارتری از سوی طراحان آن جهت مرتفع نمودن مشکلات، برداشته شود. واژه های کلیدی: ارزیابی؛ کتابخانه ی دیجیتال؛ کتابخانه ی ملی پزشکی آمریکا؛ کتابخانه ی ملی پزشکی ایران