علیرضا فیروزفر - دانشکده ی مهندسی عمران، دانشگاه زنجان
محمد جعفری - دانشکده ی مهندسی عمران، دانشگاه زنجان

یکی از عوامل مهم تخریب سدهای خاکی آب شستگی است. این پدیده با وقوع یک ترک حتی کوچک در بدنه ی سد می تواند شروع و گسترش یابد. از علل وقوع ترک پدیده ی قوس زدگی است و با رعایت محدوده ی مناسب شاخص خمیری و نفوذپذیری، می توان تا حدود زیادی سد را در برابر تخریب ناشی از آب شستگی و قوس زدگی ایمن کرد. از آن جا که مصالح قرضه ی در دسترس همیشه مناسب نیستند می توان با اختلاط توام مصالحی چون آهک و بنتونیت ضمن تثبیت خاک از عواقب افزودن مواد تثبیت کننده نیز جلوگیری کرد. این مقاله، مطالعه یی است در خصوص خاک قرضه ی سد میرزاخانلو واقع در استان زنجان (شهرستان طارم)، که پتانسیل واگرایی بالایی دارد و برای استفاده در بدنه ی سد باید اصلاح شود. هدف از اصلاح رسیدن به عدم واگرایی و در عین حال به منظور کاهش خطر ترک خوردگی، دست یابی به شاخص خمیری (P I) در محدوده ی ۱۶ تا ۳۰ است. طبق نتایج حاصله، ترکیب ۵ درصد آهک و ۱۵ درصد بنتونیت مناسب ترین حالت برای تامین عدم واگرایی و شاخص خمیری مطلوب است.

خاک واگرا, قوس زدگی, افزودنی آهک, افزودنی بنتونیت, شاخص خمیری