فیروز جعفری - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
افشار حاتمی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی
سپیده نوری - ....دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

شناخت میزان آسیب پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه یابی علل تفاوت های اجتماعی فضایی آن، برای نیل به جامعه ای پایدار ضروری است. بر این اساس، شناخت مناسب از آسیب پذیری و الگوی اجتماعی- فضایی آن مبنای لازم را برای تدوین سیاست های مناسب کاهش آسیب پذیری و ارتقای تاب آوری فراهم می آورد. هدف این پژوهش ارزیابی و رتبه بندی میزان آسیب پذیری اجتماعی فیزیکی شهرستان های استان اردبیل در برابر زلزله است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی، و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از گزارش های بخش جمعیت و مسکن مرکز آمار کشور برداشت شد. برای رتبه بندی شهرستان ها از نظر توزیع شاخص ها، از روش تاپسیس و برای بیان رابطه بین متغیرها از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده شد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که به لحاظ آسیب پذیری اجتماعی شهرستان پارس آباد در پهنه خیلی زیاد و شهرستان اردبیل در پهنه خیلی کم قرار دارند. در مقابل به لحاظ آسیب پذیری فیزیکی شهرستان مشکین در پهنه خیلی زیاد و شهرستان اردبیل در پهنه خیلی کم قرار دارند. نتایج تلفیق شاخص های اجتماعی و فیزیکی در مدل تاپسیس زلزله نشان داد که شهرستان اردبیل با امتیاز ۰.۵۸۰ در پهنه خیلی کم و شهرستان مشکین شهر با امتیاز ۰.۴۱۱ در پهنه خیلی زیاد از آسیب پذیری در برابر زلزله قرار دارند. در نهایت نتایج تحلیل رگرسیون وزن داری جغرافیایی بیانگر آن بود که بین جمعیت و آسیب پذیری رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد.

آسیب پذیری, زلزله, مدیریت بحران, اردبیل