سیده فاطمه نبوی - دانشگاه گیلان
نفیسه یغمائیان مهابادی - دانشگاه گیلان
شهرام محمود سلطانی - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت

مساله امنیت غذایی یکی از سیاست‎های مهم کشاورزی است و لازم است در این راستا، اراضی قابل کشت مورد ارزیابی قرار گیرند. یکی از رویکردهای اساسی جهت بهره برداری از منابع اراضی با کسب حداکثر بازده و حفظ کیفیت اراضی برای آینده، ارزیابی تناسب اراضی است. با توجه به اهمیت برنج به عنوان دومین محصول پرمصرف کشور و اهمیت مطالعات ارزیابی تناسب اراضی در استفاده بهینه و پایدار از اراضی، این پژوهش با هدف استفاده از تکنیک های تلفیقی تصمیم گیری چندمعیاری فازی و تعیین عمق بهینه خاک برای مطالعات ارزیابی تناسب اراضی برای کشت برنج در مزرعه پژوهشی گل­دشت موسسه تحقیقات برنج کشور انجام گرفت. بدین منظور نمونه­برداری خاک در ۵۰ نقطه و از چهار عمق مختلف انجام شد و برداشت محصول در پلاتی به وسعت یک مترمربع به مرکزیت محل های نمونه برداری خاک انجام گرفت. سپس شاخص اراضی با استفاده از روش های پارامتریک (ریشه دوم)، Fuzzy-AHP و Fuzzy-AHP-OWA در چهار حالت عمقی صفر تا ۲۵، صفر تا ۵۰، صفر تا ۷۵ و صفر تا ۱۰۰ سانتی متر مورد محاسبه و مقایسه قرار گرفتند. براساس همبستگی بین شاخص های اراضی محاسبه شده برای عمق های مختلف و عملکرد مشاهده شده برنج، بیشترین ضرایب همبستگی برای روش Fuzzy-AHP-OWA با کمیت سنج نصف (۳۷/۰= ) به دست آمد. نتایج حاصل از تناسب اراضی منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش Fuzzy-AHP-OWA نشان داد که با افزایش سطح ریسک پذیری، مناطق با درجه تناسب بالاتر مساحت بیشتری از منطقه را به خود اختصاص می­دهند. با توجه به مشابهت نتایج بدست آمده برای عمق های صفر تا ۵۰ و صفر تا ۱۰۰ سانتی متر با نتایج خاک رخ شاهد در هر سه روش پارامتریک، Fuzzy-AHP و  Fuzzy-AHP-OWAپیشنهاد می شود که استفاده از عمق صفر تا ۵۰ سانتی متر به منظور مطالعات ارزیابی تناسب اراضی برای برنج در منطقه ی گل دشت آمل مدنظر قرار گیرد.

فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP), کمیت سنج های مفهومی فازی, منطق فازی, میانگین وزنی مرتب شده (OWA)