رضا خدادادی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
رضا قربانی نصرآبادی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محسن علمائی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سید علیرضا موحدی نائینی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

از جمله روش­های مناسب برای مقابله با شوری، تلقیح گیاهان زراعی با انواع مختلفی از باکتری­های ریزوسفری محرک رشد گیاه می­باشد. بدین منظور آزمایشی گلخانه­ای در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل در سه تکرار روی گیاه جو رقم کارون انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح تلقیح باکتری (بدون تلقیح (شاهد)، ازتوباکتر، آزوسپریلوم و تلقیح تلفیقی ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم) و دو سطح شوری (۸ و ۱۶ دسی زیمنس­بر متر) بودند. نتایج نشان داد که تنش شوری تاثیر منفی ودر مقابل، تلقیح باکتری تاثیر مثبت و معنی­داری بر ویژگی­های رشدی گیاه داشت. کاربرد تلفیقی باکتری­های ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم بهینه­ترین تیمار شناخته شد. تیمار تلفیقی سبب بهبود ویژگی­های رشدی گیاه و افزایش محتوی کلروفیل در هر دو سطح شوری شد. بر این اساس، محتوی کلروفیل a، b و کل در سطح شوری بالا به ترتیب به میزان ۴۹/۸۶، ۱۳۶/۱۱۷ و ۹۷/۱۲۷درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین تیمار تلفیقی به ترتیب افزایش ۳۹/۶۵ و ۹۴/۵۵ درصدی اسید­آمینه پرولین را نسبت به شاهد در سطوح شوری ۸ و ۱۶ دسی زیمنس­برمتر به همراه داشت. از سویی، تیمار تلفیقی در هر دو سطح شوری تاثیر معنی­داری بر افزایش غلظت عناصر غذایی اندام هوایی داشت. بر این اساس در سطح شوری بالا به ترتیب افزایش ۹۷/۸۱، ۸۰ و ۶۷/۶۶ درصدی غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در مقایسه با شاهد مشاهده شد. تجمع یون سدیم در تمامی تیمارهای باکتریایی در هر دو سطح شوری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. این یافته­ها نشان دهنده اثر مثبت تلقیح باکتریایی بر رشد و جذب عناصر غذایی جو تحت تنش شوری بود.

باکتری های محرک رشد, پرولین, شوری, کلروفیل