آمنه جهاندیده - علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجتبی بارانی مطلق - گرگان
اسماعیل دردی پور - علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
رضا قربانی نصرآبادی - علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

فسفر در مقایسه با دیگر مواد مغذی ضروری، دارای تحرک و قابلیت دسترسی کمتر برای گیاهان است. اگر چه فسفر به اشکال آلی و غیر آلی در خاک ها فراوان است، اما اغلب عامل مهم یا حتی محدود کننده اصلی برای رشد گیاه است. در این پژوهش اثرات مصرف هم­زمان اسید هیومیک و کود فسفر و روش­های کاربرد آن بر صفات فیزیولوژیک و فراهمی فسفر در گیاه کلزا (رقم هایولا ۵۰) مورد بررسی قرار گرفت، بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار به­صورت گلدانی به اجرا درآمد. تیمارهای شامل فسفر در سه سطح (۰، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم کود سوپرفسفات تریپل بر کیلوگرم خاک)، اسید هیومیک در سه سطح (۰، ۵/۰ و ۱ گرم بر کیلوگرم خاک) و روش­های کاربرد همزمان اسید هیومیک و فسفر بود. اثرات متقابل اسید هیومیک و فسفر و روش­های کاربرد آن بر تمام صفات اندازه­گیری شده در سطح یک درصد معنی­دار شد. نتایج اثرات متقابل سه­جانبه سطوح اسید هیومیک، سطوح فسفر و روش های کاربرد نشان داد که بیشترین مقادیر در انواع کلروفیل (a، b و ab) و کارتنوئید در تیمار کودی ۱۰۰ میلی­گرم بر کیلوگرم فسفر و سطح ۱ گرم بر کیلوگرم مصرف همراه با آب آبیاری اسید هیومیک به­دست آمد. بیشترین مقدار غلظت فسفر اندام هوایی با میانگین ۳۰/۰ درصد در تیمار یک گرم بر کیلوگرم اسید هیومیک همراه با آب آبیاری با سطح ۱۰۰ میلی­گرم بر کیلوگرم فسفر مشاهده شد هر چند با تیمار ۵/۰ گرم بر کیلوگرم اسید هیومیک همراه با آب آبیاری از لحاظ آماری اختلاف نداشت. بیشترین مقدار فسفر عصاره­گیری شده به روش اولسن با میانگین ۱۶/۴۱ میلی­گرم بر کیلوگرم و روش سلطان­پور و شواب با میانگین ۲۴/۵ میلی­گرم بر کیلوگرم مربوط به تیمار ۱۰۰ میلی­گرم برکیلوگرم فسفر و مصرف خاکی یک گرم بر کیلوگرم اسید هیومیک بود. همچنین همبستگی بالا و معنی­داری بین فسفر عصاره­گیری شده به روش اولسن و سلطان­پور و شواب با صفات مورد مطالعه مشاهده شد. به­نظر می­رسد که استفاده از فسفر همراه با اسید هیومیک، بیشتر از کاربرد فسفر به تنهایی، می­تواند باعث افزایش فسفر قابل­دسترس در خاک و نیز غلظت فسفر در گیاه کلزا (هایولا ۵۰) شود.

اندام هوایی, کلروفیل, کارتنوئید, وزن تر و خشک