محمد علی محمودی - دانشگاه کردستان
سیده پریا نقشبندی - دانشگاه کردستان

فرسایش خاک یک تهدید زیست­محیطی جدی است. یکی از مدل­های تجربی پرکاربرد برای تخمین فرسایش خاک معادله جهانی فرسایش خاک بازنگری شده موسوم به مدل RUSLE می­باشد. هدف از انجام این پژوهش تلفیق داده­های بدست آمده از پیمایش صحرایی با داده­های سنجش از دور جهت برآورد میزان فرسایش خاک با استفاده از مدل RUSLE در حوزه آبخیز سد گاوشان در استان کردستان بود. مقدار عامل فرسایندگی سالیانه باران با استفاده از داده­های بارش ماهانه ۱۱ ساله در ۷ ایستگاه در اطراف حوضه محاسبه شد. سپس تغییرات مکانی آن با استفاده از کریجینگ معمولی برآورد شد. شاخص فرسایش­پذیری خاک از نقشه خاک، که خود با استفاده از پیمایش صحرایی و داده­های سنجش از دور تهیه شد، بدست آمد. عامل توپوگرافی از مدل رقومی ارتفاع با قدرت تفکیک مکانی ۳۰ متر استخراج شد. عامل پوشش گیاهی سالیانه نیز از داده­های سنجش از دور برآورد شد. از آنجایی که در حوضه مورد مطالعه عملیات حفاظت خاک ناچیز است، مقدار عامل حفاظت خاک در سرتاسر حوضه ۱ در نظر گرفته شد. نتایج بدست آمده نشان داد که متوسط مقدار فرسایش سالیانه خاک در این حوضه ۳۵/۲ تن در هکتار است. با اینحال در نیمی از مناطق حوضه مقدار فرسایش سالیانه از ۹۲/۰ تن در هکتار کمتر است. نواحی با فرسایش خیلی زیاد در حدود ۴ درصد از حوضه را در بر می­گیرند که عمدتا در شیب­های زیاد در قسمت­های جنوب غربی حوضه واقع شده­اند. بر اساس نتایج بدست آمده درجه شیب مهمترین عامل کنترل­کننده شدت فرسایش خاک در این حوضه است.

حوضه آبخیز سد گاوشان, سنجش از دور, فرسایش خاک, مدل RUSLE