مرضیه پیری - ارومیه
ابراهیم سپهر - دانشگاه ارومیه
عباس صمدی - دانشگاه ارومیه
خلیل فرهادی - دانشگاه ارومیه
محمد علیزاده خالد آباد - ارومیه

فرآیند جذب و استفاده از جاذب­های ارزان قیمت برای حذف فلزات سنگین یکی از روش­هایی است که در سال­های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. در این تحقیق به منظور مدلسازی و بررسی اثر فاکتورهای pH، غلظت و قدرت یونی بر جذب فلزات سنگین سرب و کادمیم از محلول­های آبی توسط رس سپیولیت، از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل باکس بنکن استفاده شد. برای این منظور آزمایشات ناپیوسته جذب، با در نظر گرفتن دامنه­های متفاوتی از این سه متغیر شامل pH (۶-۳)، قدرت یونی محلول (mol L-۱ ۰۶/۰-۰۱/۰) و غلظت فلز (mg L-۱ ۲۰۰-۰) اجرا گردیدند. نتایج نشان داد میزان جذب سرب و کادمیم با افزایش غلظت اولیه فلز و pH، افزایش و با افزایش قدرت یونی محلول کاهش یافت. آنالیز واریانس یک طرفه (۰۰۰۱/۰>p) نشان داد مدل درجه دو بهترین مدل برای تعیین برهمکنش متغیرهای مورد مطالعه می­باشد، این مدل حاکی از آن است که غلظت موثرترین عامل در حذف کادمیم و سرب به وسیله سپیولیت است. با توجه به مقادیر ضریب تعیین (۹۹/۰=R۲) وR۲ متعادل شده (۹۸/۰=R۲adj) می­توان گفت مدل بدست آمده برای تحلیل داده­ها مناسب می­باشد. شرایط بهینه برای جذب حداکثر سرب و کادمیم از محلول­های آبی در pH=۶، غلظت فلز (mg L-۱) ۲۰۰ و قدرت یونی محلول (mol L-۱) ۰۲/۰ است. مقادیر پیش­بینی شده جذب برای شرایط بهینه ذکر شده برای جذب سرب و کادمیم نیز به ترتیب ۴/۴۴ و (mg g-۱) ۲۸/۳۴ بدست آمد. بطور کلی می­توان گفت سپیولیت می­تواند به عنوان یک جاذب ارزان قیمت و قابل دسترس برای جذب کادمیم و سرب از آب های آلوده استفاده شود.

کلید واژگان: مدل باکس بنکن, عناصر سنگین, سپیولیت, آلودگی آب