نرگس آبدار - دانشجوی کارشناسی ارشدگروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
رضا قاسمی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

روی از عناصر ضروری رشد گیاه است که نقش های متابولیکی زیادی را در گیاه ایفا می کند. بنابراین انتشار روی از سطوح خاک به محلول خاک یک عامل مهم در تعیین قابلیت دسترسی روی به گیاهان در حال رشد است. لذا به منظور بررسی تاثیر عمق خاک و پوشش گیاهی بر الگوی آزادسازی روی، ۵۴ نمونه خاک از بخش درون و خارج سایه انداز سه رقم نخل شاهانی، حلوانی و قصب از سه عمق ۲۰-۰، ۴۰-۲۰ و ۶۰-۴۰ سانتی متر در سه تکرار از روستای سیمکان واقع در شهرستان جهرم جمع آوری شد. بررسی سینتیک واجذبی روی در هشت دوره زمانی مختلف (۵، ۱۵، ۳۰، ۶۰، ۱۲۰، ۲۴۰، ۴۸۰، ۱۴۴۰ دقیقه) با عصاره گیر AB-DTPA انجام گرفت. هشت مدل سینتیکی برای توصیف آزادسازی روی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، معادلات الوویچ ساده شده، پخشیدگی پارابولیک و تابع توانی به دلیل مقادیر نسبتا بالاتر از ضرایب تبیین و خطای استاندارد برآورد پایین، توانستند پیش بینی مناسبی از سینتیک آزادسازی روی در خاک های مورد مطالعه داشته باشند. مقدار روی تجمعی آزاد شده در خاک های زیر سایه انداز بیشتر از خاک های خارج سایه انداز بود و همچنین بیشترین مقدار روی تجمعی آزاد شده در خاک های زیر سایه انداز رقم قصب اتفاق افتاد. بررسی همبستگی بین ضرایب معادلات سینتیکی تابع توانی، الوویچ ساده شده و انتشار پارابولیکی نشان داد که بین ضرایب معادلات حاصل از خاک های زیر سایه انداز نسبت خاک های خارج سایه انداز همبستگی بیشتری وجود دارد.

آزادسازی روی, پوشش گیاهی, عمق خاک, معادلات سینتیکی, نخل