اکبر کریمی - شهید چمران اهواز
عبدالامیر معزی - دانشگاه شهید چمران اهواز
مصطفی چرم - شهید چمران اهواز
نعیمه عنایتی ضمیر - شهید چمران اهواز

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کاربرد زغال­های زیستی تهیه شده از باگاس نیشکر در دماهای مختلف بر تغییرات شکل­های شیمیایی روی در یک خاک آهکی بود. به این منظور زغال­های زیستی تهیه شده در دماهای ۲۰۰ (B۲۰۰)، ۳۵۰ (B۳۵۰) و ۵۰۰ (B۵۰۰) درجه سلسیوس در سطوح ۱ و ۲ درصد وزنی با نمونه خاک ترکیب شدند. نمونه­ها به­مدت سه ماه در شرایط انکوباسیون و در دمای ثابت نگهداری شدند. در پایان آزمایش از خاک­های تیمار شده نمونه­برداری شد و برخی ویژگی­های شیمیایی خاک و شکل­های شیمیایی روی در خاک اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد کاربرد هر سه نوع زغال زیستی سبب افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی و کربن آلی خاک شد. pH خاک در تیمارهای B۲۰۰ کاهش یافت، اما در تیمارهای B۳۵۰ و B۵۰۰ افزایش یافت. غلظت شکل تبادلی روی در خاک تیمار شده با زغال­های زیستی B۳۵۰، B۵۰۰ به­ترتیب ۲/۵ و ۲/۱۴ درصد کاهش یافت، اما در تیمار B۲۰۰، ۰/۱۷ درصد افزایش یافت. کاربرد هر یک از زغال­های زیستی B۲۰۰، B۳۵۰ و B۵۰۰ سبب افزایش شکل­های کربناتی (به­ترتیب ۵/۴، ۲/۱۳ و ۳/۲۳ درصد) و آلی (به­ترتیب ۳/۸۳، ۳/۶ و ۲/۹ درصد) روی در خاک شد. کم­ترین غلظت شکل باقی­مانده روی مربوط به خاک تیمار شده با زغال زیستی B۲۰۰ بود. نتایج همچنین نشان داد که بیش­ترین تغییرات شکل­های شیمیایی روی در خاک مربوط به سطح کاربرد ۲ درصد زغال­های زیستی بود. به­طور کلی می­توان نتیجه­گیری کرد کاربرد زغال زیستی تهیه شده از باگاس نیشکر در دمای گرماکافت ۲۰۰ درجه سلسیوس (به­ویژه در سطح ۲ درصد وزنی) می­تواند با کاهش شکل باقی­مانده روی و افزایش شکل­های با فراهمی نسبتا بیش­تر از جمله شکل تبادلی، در بهبود فراهمی روی در خاک­های آهکی موثر باشد.

اصلاح کننده های آلی, دمای گرماکافت, عصاره گیری دنباله ای, فراهمی روی