حبیب عابدی باباحیدری - دانشگاه شهرکرد
روح الله فتاحی نافچی - دانشگاه شهرکرد
داود نامدار خجسته - شاهد تهران

در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل کمبود نزولات جوی، آب مهم ترین عامل محدودکننده استقرار گیاهان است. با توجه به محدودیت کمی و کیفی منابع آبی در استقرار گیاهان مناطق بیابانی، انتخاب روش مناسب آبیاری گیاهان دارای اهمیت زیادی است و باید این انتخاب آگاهانه و با دقت تمام انجام گیرد. هدف از این پژوهش مقایسه واترباکس که شکل خاصی از آبیاری فتیله­ای می­باشد با آبیاری سطحی و آبیاری قطره­ای برای استقرار یک گونه گیاهی به نام زالزالک که اغلب برای پروژه­های بیابان­زدایی مورد استفاده مناطق نیمه خشک در ایران قرار می­گیرد می­باشد. در روش­های آبیاری سطحی و قطره­ای آزمایشات بر روی پنج رژیم کم آبیاری به ترتیب با صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۹۰ درصد کم آبیاری و در سه تکرار انجام گرفت. در روش واترباکس نیز با توجه به خودتنظیم بودن سامانه واینکه امکان اعمال کم آبیاری وجود نداشت آزمایشات با ۱۵ تکرار مشابه انجام گرفت. پارامترهای گیاهی شامل قطر ساقه و ارتفاع نهال هنگام کاشت نهال و پس از آن و نیز درصد زنده مانی نهال و میزان آب مصرفی در هر تیمار در طول یک سال (۱۳۹۵-۱۳۹۶) و دربازه­های زمانی یک ماهه جهت مقایسه اندازه گیری شد و در پایان پژوهش با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج تحقیق نشان داد که سامانه واترباکس ضمن کاهش چشمگیر میزان آب مصرفی (در حد ۹۲ درصد کم آبیاری نسبت به آبیاری قطره­ای کامل) و درصد زنده مانی بالای نهال (در این پژوهش ۱۰۰ درصد) روشی مفید و کاربردی جهت استقرار نهال زالزالک برای مبارزه و کنترل پدیده بیابان­زایی می­باشد. با توجه به این که در زمینه آبیاری با سامانه واترباکس تحقیقات چندانی صورت نگرفته توصیه می شود تحقیقاتی در خصوص استفاده از این سامانه برای آبیاری گونه های مثمر انجام گیرد.

آبیاری فتیله ای, کم آبیاری, کارایی مصرف آب, درصد زنده مانی