سمانه عبدالرحیمی - دانشگاه گیلان
نسرین قربان زاده - دانشگاه گیلان
حسن رمضانپور - دانشگاه گیلان
محمدباقر فرهنگی - گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

افزایش فعالیت های کشاورزی و به دنبال آن رهاسازی آلاینده ها از سامانه های کشاورزی و همچنین گسترش صنایع سبب ورود یون های فلزهای سنگین از جمله کادمیوم به محیط زیست می شود. کاربرد جاذب ها از روش های مناسب برای ناپویاسازی فلزهای سنگین در خاک های آلوده می باشند. این پژوهش با هدف بررسی پیامد جاذب های طبیعی و اصلاح شده در ناپویاسازی کادمیوم در خاک آلوده و پیامد آن بر برخی ویژگی های زیستی و شاخص های اکوفیزیولوژیک خاک در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۳ تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل بنتونیت (B)، بنتونیت اصلاح شده با آهن (B-Fe)، بنتونیت اصلاح شده با منگنز (B-Mn)، بنتونیت اصلاح شده با آهن و منگنز (B-Fe Mn)، شلتوک برنج (RH)، شلتوک برنج اصلاح شده با اسید فسفریک (RH-P)، هرکدام در دو سطح ۲ و ۵ درصد و تیمار شاهد بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تنفس پایه میکروبی و فعالیت آنزیم فسفاتار در تیمار RH-P ۵% به ترتیب به ۶/۲ و ۲۵/۲ برابر تیمار شاهد رسید. تنفس برانگیخته با سوبسترا و فعالیت آنزیم اوره آز در تیمار RH-P ۵% بیشترین مقدار بود. فعالیت آنزیم دهیدروژناز نیز در تیمارهای RH-P ۵% و ۵% و B-FeMn ۲ بیشترین مقدار را نشان داد. نتایج همچنین نشان داد که مقدار کادمیوم محلول و تبادلی با افزودن جاذب ها کاهش یافت و در تیمار RH-P ۵% نسبت به شاهد ۵/۲ برابر کاهش مشاهده شد. شاخص های اکوفیزیولوژیک خاک نیز که از شاخص های سلامت و کیفیت خاک می باشند در حضور جاذب ها بهبود یافتند، به گونه ای که سهم متابولیک در تیمارهای همراه با جاذب بنتونیت و شلتوک برنج بیشترین مقدار بود. بنابراین کاربرد جاذب ها می تواند یکی از راه کارهای مدیریتی موثر برای ناپویاسازی کادمیوم و بهبود شرایط زیستی خاک باشد.

آنزیم اوره آز, تنفس میکروبی, جاذب, شاخص اکوفیزیولوژیک