سمیرا علی - دانشگاه بیرجند
سید وحید اسلامی - دانشگاه بیرجند
محمدعلی بهدانی - دانشگاه بیرجند
مجید جامی الاحمدی - دانشگاه بیرجند

چکیده به منظور ارزیابی اثر تیمار بذور ذرت با گلایسین بتائین در شرایط تنش خشکی آزمایشی با ۵ سطح گلایسین بتائین (صفر، ۲، ۴، ۸ و ۱۶ میلی-مولار) و ۶ سطح خشکی (صفر، ۱/۰-، ۲/۰-، ۴/۰-، ۸/۰- و ۱- مگاپاسکال) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. بذور به مدت ۲۴ ساعت در غلظت های مذکور گلایسین بتائین خیسانده شده، سپس بذور در پتریدیش قرار داده شدند و برای اعمال تنش خشکی، غلظت های مناسب از پلی اتیلن گلیکول ۶۰۰۰ برای اعمال هر سطح خشکی، تهیه و به بذور اضافه شد. نتایج نشان داد که خشکی موجب کاهش معنی دار در تمام پارامتر های مورد ارزیابی در کلیه غلظت های گلایسین بتائین شد، اما بذور تیمار شده با گلایسین بتائین در غلظت های ۲ تا ۴ میلی مولار تنش کمتری را متحمل شدند. البته تیمار بذور با گلایسین بتائین نتوانست اثر تنش خشکی بر سرعت جوانه زنی را تخفیف دهد. مدل لجستیک سه پارامتری برازش داده شده به پارامتر درصد جوانه زنی به خوبی اثر سودمند تیمار بذور با گلایسین بتائین را تحت شرایط تنش خشکی توجیه نمود، بر طبق برآورد مدل، آن میزان خشکی که منجر به کاهش ۵۰ درصدی جوانه زنی بذور ذرت می شود، در صورت تیمار بذور با گلایسین-بتائین در سطح خشکی بالاتری رخ می دهد. تیمار بذور با گلایسین بتائین توانست درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن تر ریشه چه و ساقه چه را در سطوح خشکی بالا بهبود دهد، هرچند افزایش غلظت گلایسین بتائین به ۸ و ۱۶ میلی مولار اثر منفی بر جوانه زنی و پارامترهای آن گذاشت. واژه های کلیدی: گلایسین بتائین، درصد جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، ذرت