محمدرضا اصغری پور - دانشگاه زابل
محمدحسن راشد محصل - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

به علت رو آوردن مجدد به الیاف طبیعی و برداشتن ممانعت های قانونی، کشت شاهدانه (Cannabis sativa L.) در دنیا مورد توجه زیادی قرار گرفته است. این مطالعه در سال ۱۳۸۳ در شیروان به منظور بررسی اثرات سه تراکم گیاهی (۳۰، ۹۰ و ۱۵۰ گیاه در متر مربع) و سه مقدار کود نیتروژن (۵۰، ۱۵۰ و ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار) بر استقرار نهایی گیاه، ارتفاع ساقه، قطر قاعده ساقه و عملکرد ساقه همچنین مقدار الیاف ساقه و عملکرد الیاف در گیاهان نر و ماده انجام شد. طرح آزمایشی مورد استفاده از نوع کرت های یکبار خرد شده با سه تکرار بود. به علت افزایش رقابت بین گیاهان برای جذب نور در بیشترین تراکم و بیشترین فراهمی نیتروژن تعدادی بیشتری از گیاهان در اثر پدیده خود تنکی تلف شدند. خصوصیات مورفولوژیکی با جنسیت گیاه، تراکم گیاهی و کود نیتروژن به طور معنی داری مرتبط بود. بیشترین عملکرد ساقه، برگ و گل آذین در تراکم ۱۵۰ گیاه در متر مربع زمانیکه ۲۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به کار رفت، به دست آمد. با وجود اینکه خود تنکی در کمترین تراکم گیاهی مشاهده نشد، اما عملکرد ماده خشک بالای سطح خاک در این تراکم کم بود. ماده خشک اندام های هوایی، با افزایش تراکم گیاهی و فراهمی نیتروژن افزایش یافت. مقدار الیاف در ساقه در تراکم میانی و کمترین مقدار نیتروژن بیشترین بود. گرچه عملکرد الیاف در بیشترین تراکم گیاهی و کود نیتروژن به حداکثر رسید. بررسی مقدار الیاف در نواحی مختلف ساقه نشان داد که تقریبا ۷/۳۱% الیاف در بخش تحتانی، ۴/۲۱% در بخش میانی و تنها ۹/۹% الیاف در بخش فوقانی قرار داشت. نتایح این بررسی نشان داد که شاهدانه در صورتیکه در تراکم مطلوب و با فراهمی مناسب نیتروژن کاشته شود می تواند مقدار زیادی الیاف سودمند در شرایط شیروان تولید کند. واژه های کلیدی: شاهدانه،Cannabis sativa ، الیاف، کود نیتروژن و تراکم گیاهی.