حمیدرضا کمیلی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
محمدحسن راشد محصل - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مسعود قدسی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
احمد زارع فیض آبادی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان

به منظور ارزیابی میزان تحمل به خشکی ژنوتیپ های جدید گندم به تنش رطوبتی انتهایی در شرایط مزرعهای، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد و در طی سال زراعی ۸۳-۱۳۸۲ به اجرا درآمد. تیمار آبیاری در دو سطح شامل: ۱- آبیاری کامل (۱۰۰% آب مصرفی گیاه بر اساس نیاز گندم در مراحل مختلف رشد و نمو و بر اساس عرف معمول ایستگاه) و ۲- آبیاری محدود (تامین نیاز آبی گیاه تا مرحله گرده افشانی و سپس اعمال تنش رطوبتی از طریق حذف آبیاری و جلوگیری از بارندگی به کمک باران گیر، از مرحله گرده‎افشانی تا انتهای رشد و نمو گندم) در کرت های اصلی و تعداد ۱۶ ژنوتیپ امید‎بخش گندم مناطق سرد کشور (C-۸۲) به انضمام شاهد (رقم توس) در کرت‎های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد، که تیمار آبیاری بطور معنی داری عملکرد دانه، شاخص برداشت، اجزای عملکرد دانه (تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه) راتحت تاثیر قرار داد. همچنین اختلافات معنی داری در مورد صفات مذکور بین ژنوتیپ های مورد بررسی موجود بود. ژنوتیپ C-۸۲-۵ از بیشترین عملکرد دانه در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی برخوردار بود. بعلاوه شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه این ژنوتیپ نیز در سطح مطلوب بود. این ژنوتیپ علاوه بر دارا بودن عملکرد بالا در شرایط مطلوب، از تحمل قابل قبولی به تنش رطوبتی انتهایی نیز برخوردار بود.