سید کریم موسوی - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان
پیام پزشکپور - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان

به منظور بررسی پاسخ ژنوتیپ های مختلف نخود ( Cicer arietinum L.) به تاریخ کاشت و ارزیابی تاثیر تنش خشکی انتهای فصل رشد بر بعضی صفات کمی و شاخص های تحمل این گیاه زراعی، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی ۸۳-۱۳۸۲ در ایستگاه تحقیقات دیم کوهدشت (منطقه ای نیمه گرمسیری در جنوب غربی استان لرستان) به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. کرت های اصلی شامل سطوح تاریخ کاشت (پاییزه، زمستانه و بهاره) و کرت های فرعی شامل سه ژنوتیپ نخود (ILC۴۸۲، توده محلی گریت و هاشم) بود. با تاخیر در زمان کاشت و مصادف شدن مرحله پر شدن دانه با تنش خشکی و درجه حرارت های نسبتا بالا در انتهای فصل رشد، تولید زیست توده و عملکرد دانه نخود به ترتیب به میزان ۶۶ و ۸۹ درصد کاهش یافت. کاهش عملکرد عمدتا به دلیل کاهش تعداد غلاف در بوته (۶۰ درصد) و کاهش وزن صد دانه (۳۲ درصد) بود. بر اساس شاخص تحمل به تنش فرناندز توده محلی گریت هم در شرایط مطلوب (کشت زمستانه) بیشترین عملکرد دانه (۳/۱۴۶۴ کیلوگرم در هکتار) را داشت و هم در مواجهه با شرایط تنش خشکی و درجه حرارت بالا (کشت بهاره) دارای بیشترین عملکرد (۳۰۲ کیلوگرم در هکتار) بود.