زهرا اکبری - گروه اگرواکولوژی، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
فاطمه آقامیر - پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
فراهم احمدزاده - گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم ها، دانشیار، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسین محمودی - گروه اگرواکولوژی، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

را هبردهای مدیریت کشاورزی شامل خاک ورزی، نهاده های کودی و دفاعی، اصلاح کنند های آلی بر زیست توده خاک اثر متفاوت دارند. در سامانه های مختلف کشت، در مدیریت آفات نماتدهای انگل گیاهی نقش و پاسخ های زیست توده برای حمایت از اقدامات پایدار باغداری ضروری است. نمونه برداری از دو سامانه کشاورزی ارگانیک، رایج و مرتع به منظور شناسایی نماتدهای خاکزی، ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک و تنفس میکروبی صورت گرفت. اثر نوع سامانه کشت بر فراوانی و تنوع نماتدهای انگل گیاهی در باغات رایج و ارگانیک سیب و هلو و مراتع با تحلیل واریانس چند متغیره مورد بررسی قرار گرفت. ۲۰ جنس از ۱۱ خانواده از نماتدهای انگل گیاهی شناسایی شد که بیشترین فراوانی جنس نماتدها در سامانه ی کشت ارگانیک هلو مربوط به Gracilacus و کمترین فراوانی مربوط به جنس Scutylenchus در کشت رایج سیب می باشد. فراوانی خانواده نماتدها در سامانه ارگانیک بیشتر از رایج و فراوانی خانواده نماتدها در سامانه ارگانیک هلو بیشتر از ارگانیک سیب است. گفتنی است که سامانه رایج سیب از نظر فراوانی به مرتع نزدیک است؛ فراوانی خانواده نماتدها در سامانه رایج هلو بیش از سامانه رایج سیب است. تفاوت نوع کشت سیب هلو بر فراوانی و تنوع نماتدها در تمامی شرایط اثر معنی دار داشته است. نوع سامانه کشت (کشاورزی ارگانیک، رایج) در مقایسه با مرتع به عنوان شاهد بر فراوانی و تنوع جنس های Pratylenchus، Helicotylenchus، Tylenchus، Rotylenchus اثر معنی دار داشته، درصورتی که بر جنس Gracilacus اثر معنی دار نداشته است. تفاوت نوع کشت سیب و هلو بر فراوانی و تنوع نماتدهای انگل گیاهی در تمامی شرایط اثر معنی دار داشته است. اثر نوع سامانه کشت بر فراوانی تمامی جنس های نماتدی به استثنای Tylenchus معنی دار بوده است و بر تنوع تمامی جنس ها به غیر از Tylenchus و Rotylenchus اثر معنی دار داشته است. از میان تمامی عوامل خاکی، تنفس میکروبی، EC، OC، K، P و بافت (درصد اندازه ذرات خاک شامل شن، سیلت و رس) بر تمامی جنس های نماتدها اثر معنی دار داشته است. تفاوت های قابل توجه در ساختار جامعه و ترکیب فراوانی جوامع نماتدهای انگلی گیاهی در سامانه های کشت دیده شد. بر اساس ساختار جامعه نماتدهای انگلی در این پژوهش، سیب برای تولید ارگانیک در دماوند بهتر از هلو می باشد. علاوه بر این، تولیدکنندگان به دلیل ملاحظات بازار و قیمت، هلو را بهتر از سیب در نظر می گیرند. سامانه رایج، با شیوه های مدیریت کشاورزی رایج از جمله خاک ورزی و نهاده های شیمیایی سبب به هم خوردگی و از بین رفتن تنوع زیستی در اکوسیستم خاک شده است. به نظر می رسد که نماتدها به شیوه های مدیریت خاک حساس می باشند. سامانه ارگانیک با فشار زیاد نماتدهای انگل گیاهی به دلیل گزینه های مدیریتی کمتر به توسعه راهبردهای مدیریت یکپارچه نماتدی نیاز دارد.

جنس, سامانه کشت, غنا, میوه, نماتد