ناهید جعفری - دانشگاه گیلان
مسعود اصفهانی - دانشگاه گیلان
علیرضا فلاح - موسسه تحقیقات خاک و آب کشور

به منظور بررسی تاثیر مصرف توام کودهای نیتروژن، سولفات روی و کود زیستی حاوی ازتوباکتر کروکوکوم و آزوسپیریلوم برازیلنس بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا (Brassica napus L.) رقم هایولا ۳۰۸، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان در سال زراعی ۸۷- ۱۳۸۶ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح کود نیتروژن (صفر، ۵۰ ، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم) به عنوان عامل اصلی و دو عامل کود سولفات روی در دو سطح (صفر و ۵۰ کیلوگرم در هکتار) و کود بیولوژیک در دو سطح (با و بدون کود بیولوژیک) به عنوان عوامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که بین سطوح نیتروژن، کود زیستی و کود سولفات روی از نظر تاثیر بر تجمع و جذب نیتروژن در کلزا اختلاف معنی داری وجود داشت. بیشترین عملکرد دانه (۲۵۶۸ کیلوگرم در هکتار) در تیمار ۱۵۰ کیلوگرم در هکتارنیتروژن + کود زیستی + کود سولفات روی به دست آمد. بیشترین میزان نیتروژن گیاه (۹/۴ درصد) در مرحله رشدی روزت و بیشترین میزان نیتروژن دانه (۶/۳ درصد) در تیمار ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن + کود سولفات روی + کود زیستی به دست آمد. بیشترین کارایی جذب و کارایی مصرف نیتروژن در تیمار ۵۰ کیلوگرم نیتروژن + کود زیستی + کود سولفات روی (به ترتیب ۸۶/۰ و ۶/۲۹ کیلوگرم بر کیلوگرم) به-دست آمد. با توجه به معنی داربودن اثر متقابل کود زیستی و کود سولفات روی همراه با مقادیر کمتر کود نیتروژن و بیشترین کارایی جذب نیتروژن در این تیمارهای آزمایشی، به نظر می رسد که قابلیت جذب و استفاده از نیتروژن برای تشکیل دانه در حضور کودهای زیستی و کود سولفات روی برای گیاه کلزا بیشتربوده است. مهم ترین سازوکارهای تاثیر PGPRها عبارت است از افزایش فراهمی زیستی عناصر معدنی با تثبیت زیستی نیتروژن و محلول کردن فسفر و پتاسیم می باشد که موجب صرفه جویی در مصرف کود نیتروژن خواهد شد.

آزوسپیریلوم, ازتوباکتر, کارایی جذب نیتروژن, کارایی مصرف نیتروژن