احمد زارع فیض آبادی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
ابوالقاسم امام وردیان - دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

به منظور ارزیابی تاثیر کشت مخلوط بر خصوصیات زراعی و عملکرد ارقام گندم (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در سال زراعی ۸۷-۱۳۸۶ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با نه تیمار و چهار تکرار در شهرستان مه ولات خراسان رضوی انجام شد. تیمارها شامل کشت خالص پنج رقم رایج و توصیه شده گندم پیشتاز، فلات، شیراز، توس و قدس و کشت مخلوط دو رقم فلات با پیشتاز، مخلوط سه رقم فلات، پیشتاز و شیراز، مخلوط چهار رقم فلات، شیراز، قدس و توس و همچنین مخلوط پنج رقم فلات، شیراز، پیشتاز، قدس و توس به نسبت مساوی از هر رقم بود. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد دانه، بیولوژیک و اجزاء عملکرد، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، طول سنبله و همچنین نسبت برابری زمین بر اساس عملکرد دانه و بیولوژیک کشت های مخلوط بودند. نتایج آنالیز واریانس داده ها نشان داد که اثر کشت مخلوط بر تمام صفات مورد بررسی گندم معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت مخلوط دو رقم فلات و پیشتاز با مقدار ۵۴۲۵ کیلوگرم در هکتار بود. تیمارهای مخلوط در مقایسه با تیمارهای خالص تا ۵۵ درصد برای عملکرد دانه و تا ۳۲ درصد برای عملکرد بیولوژیک برتری داشتند. در تیمار مخلوط پنج رقم، کاهش ۲۱ درصدی فقط برای عملکرد دانه در مقایسه با میانگین تیمارهای خالص مشاهده شد. بیشترین نسبت برابری زمین در عملکرد دانه و بیولوژیک در کشت مخلوط دو رقم و کمترین آنها در کشت مخلوط پنج رقم حاصل شد.

رقابت بین گونه ای, کشت خالص, نسبت برابری زمین