محمد کافی
احسان عیشی رضایی
متین حقیقی خواه
صادق قربانی

شوری منابع آب و زمین های کشاورزی یکی مهمترین فاکتورهای محدودکننده تولید و تهدیدی برای تولید پایدار محصولات زراعی در ایران محسوب میشود. به منظور بررسی تاثیر آنتی اکسیدان های مختلف و سطوح مختلف شوری بر خصوصیات مربوط به جوانه زنی و گیاهچه ای دو گونه دارویی خار مقدس (Cnicus benedictus L.) و کاسنی (Cichorium intybus L.) مطالعه ای بصورت دو آزمایش جداگانه فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در سال ۱۳۸۸ در آزمایشگاه گیاهان ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. فاکتور اول مورد مطالعه برای هر گیاه شامل نوع ماده پیش تیمار (آنتی اکسیدان) درچهار سطح (آب مقطر (شاهد)، اسید آسکوربیک با غلظت ۴۰ میلی مولار، اسید جیبرلیک با غلظت ۷۵ میلی گرم بر لیتر و اسید سالسیلیک با غلظت ۵/۱ میلی مولار) و فاکتور دوم، پنج سطح مختلف شوری برحسب هدایت الکتریکی ناشی از افزودن NaCl (شاهد، ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دسی زیمنس بر متر) بود. براساس نتایج حاصله پیش تیمار با اسید سالسیلیک باعث بهبود خصوصیات جوانه زنی و گیاهچه ای گونه خار مقدس تحت شرایط شوری شد، ولی در مورد گونه کاسنی این بهبود در پیش تیمار با اسید جیبرلیک رخ داد. هر دو گونه مورد آزمایش در مرحله جوانه زنی تحمل مناسبی نسبت به شوری نشان دادند و در تیمار ۲۰ دسی زیمنس بر متر حدود ۶۰ درصد شاهد جوانه زنی داشتند. بررسی ارتباط بین سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه و ریشه چه نشان داد که همبستگی بالایی بین این صفات بخصوص در گونه کاسنی وجود دارد. بطور کلی می توان چنین بیان کرد که برای بهبود جوانه زنی تحت شرایط شوری پیش تیمار با اسید سالسیلیک در گونه خار مقدس و اسید جیبرلیک برای گونه کاسنی قابل توجیه است.

آنتی اکسیدان, پیش تیمار, سرعت جوانه زنی, گیاه دارویی