فرزاد حسین پناهی
فرزاد مندنی
فرزین پورامیر
مهدی نصیری محلاتی

روند تغییرات سطح زیر کشت، عملکرد و تولید گندم (Triticum aestivum L.)، جو (Hordeum vulgare L.)، سیب زمینی (Solanum tuberosum L.)، یونجه (Medicago sativa L.) و نخود (Cicer arietinum L.) به عنوان پنج محصول مهم زراعی استان کردستان در فاصله سالهای ۱۳۶۲ تا ۱۳۸۵ در قالب سری های زمانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و وضعیت آینده تولید این محصولات در استان با ادامه سیر زمانی برای سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۰ پیش بینی شد. نتایج پیش بینی ها برای سال ۱۴۰۰ نشان داد که سطح زیر کشت گندم آبی (۱۸%)، گندم دیم (۳/۱۰%)، جو آبی (۱/۳۰%)، نخود دیم (۲/۴۸%)، سیب زمینی (۴/۴۲%) و یونجه (۲/۹%) نسبت به وضعیت کنونی افزایش و سطح زیر کشت جو دیم (۱/۳۱%) و نخود آبی (۱۰۰%) کاهش می یابد. عملکرد گندم آبی (۳/۳۶%)، گندم دیم (۵/۴۳%)، جو آبی (۲/۳۰%)، جو دیم (۲۳%)، نخود آبی (۶/۱۰%)، سیب زمینی (۳/۹%) و یونجه (۵/۱۴%)، نسبت به وضعیت کنونی افزایش و عملکرد نخود دیم (۸/۳۶%) کاهش می یابد. بر این اساس میزان تولید تمام محصولات، به جز نخود آبی در سال ۱۴۰۰ افزایش خواهد یافت. به گونه ای که میزان تولید گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، جو دیم، نخود دیم، سیب زمینی و یونجه در سال ۱۴۰۰ به ترتیب به ۲۷۰، ۱۰۰۰، ۲۰، ۲۰، ۳۰، ۵۳۰ و ۲۷۰ هزار تن خواهد رسید و میزان تولید نخود آبی به صفر کاهش خواهد یافت. دلیل کاهش میزان نخود آبی به علت کاهش سطح زیر کشت می باشد. سهم افزایش عملکرد در افزایش تولید غلات مورد بررسی و یونجه بیشتر از افزایش سطح زیر کشت خواهد بود، در حالی که در نخود دیم و سیب زمینی افزایش تولید بیشتر ناشی از افزایش سطح زیر کشت خواهد بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که میزان تولید محصولات زراعی استان طی ۱۵ سال آینده، بهبود خواهد یافت، که با توجه به محدود بودن زمینهای قابل کشت به نظر می رسد که این افزایش بیشتر به واسطه افزایش عملکرد در هکتار خواهد بود. البته بدیهی است که نتایج این مطالعه بر اساس روند گذشته بوده و عواملی همچون تغییرات اقلیمی و سیاست گذاری های دولت در بخش کشاورزی در آینده، در آن لحاظ نشده است.

جو, سیب زمینی, گندم, نخود, یونجه