سمیرا منصوری - دانشگاه صنعتی شاهرود
صمد امامقلی زاده - دانشگاه صنعتی شاهرود
خلیل اژدری - دانشگاه صنعتی شاهرود
روزبه موذن زاده - صنعتی شاهرود

در مقاله حاضر نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی درزمینه تعیین ابعاد حفره آب شستگی حاصل از جت­های ریزشی افقی آزاد در پایین­ دست دریچه ­های سد­های مخزنی ارائه شده است. هندسه حفره آب شستگی به بسیاری از پارامترها مانند دبی جت آب خروجی از دریچه ­ها، قطر متوسط رسوبات بستر پایین­ دست و زاویه برخورد جت­های ریزشی در صفحه افقی  بستگی دارد. در این مطالعه اثر این پارامترها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور اثر پارامترهای دبی جت آب خروجی از دریچه­ ها، قطر متوسط رسوبات بستر پایین­دست و زاوی برخورد جت­های ریزشی در صفحه افقی مورد ارزیابی قرار گرفته است. جت آب از لوله­ هایی با مقاطع دایره­ای به قطر ۲۵/۱ اینچ از ارتفاع ثابت ۹۵ سانتی­متر برروی بستر رسوبات پایین­دست ریزش می­نمود. کف حوضچه پایین­دست با سه نوع رسوب غیر­چسبنده یکنواخت با قطر متوسط معادل ۷/۱، ۲/۳ و ۷۵/۶ میلی­متر تا ارتفاع ۲۰ سانتی­متر پوشانده شد. آزمایش­ها با دبی­های متفاوت در محدوده ۳۲/۱ تا ۱۴/۵ لیتر بر ثانیه انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می­دهد در تمامی آزمایش­های انجام شده حفره آب شستگی در پایین­دست مخزن تشکیل شده و با افزایش دبی، مقدار عمق آب شستگی افزایش یافته است. آنالیز حساسیت صورت گرفته بر رابطه عمومی معرفی شده در این پژوهش حاکی از آن است که اعمال ۲۰ ± درصد تغییر در پارامترهای دبی جت، قطر متوسط رسوبات بستر و زاویه برخورد جت­های ریزشی در صفحه افقی درمجموع عمق نسبی آب شستگی را به ­ترتیب ۳۳/۱۲، ۲۳/۶ و ۰۳/۳۴ درصد تحت تاثیر قرار می­دهد.

جت های ریزشی افقی آزاد, دبی جت, زاویه ی برخورد جت ها, حفره ی آبشستگی