آذر جهان یار - دانشجوی دانشگاه هنر تهران
داوود رنجبران - دانشیار دانشگاه هنر تهران

تجربه عرفانی که یکی از انواع تجربه دینی هست، یکی از جلوههای معنویت در حیات بشری و موضوعی جذاب برای فیلسوفان و عارفان هر دورهای بوده است. یکی از این فیلسوفان محیالدین ابنعربی فیلسوف قرن ۷ هق است. در اندیشه ابنعربی، کشف و شهود مهمترین مصداق تجربه دینی می باشد. وی تلاش کرده هستی را در نظام عرفانی خود به همان صورتی که انسان کامل مشاهده می کند یا در تجربیاتی که بر اساس عرفان انسان کامل شکل می گیرد ، بیان کند. نمونههای این تجربه را می توان در هنر مشاهده کرد. ماهیت و ذات هنر خود مسالهای عرفانی و نوعی علم حضوری است و جزو معارف شهودی به حساب میآید. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و کتابخانهای انجام شده است .هدف اصلی شناخت مبانی عرفانی موثر بر هنر است. به این جهت در این پژوهش به تحلیل مفهوم کشف و شهود در ساختار معرفت شناختی ابنعربی و جایگاه کشف و شهود در هنر پرداخته شده است. بر اساس نتایج اثر هنری با الهام گرفتن از شهود و حس فرد هنرمند شکل میگیرد، هنرمند در این مرحله برای رسیدن به کشف و شهود نیازمند خیال است سپس برای عینیت بخشی به صور خیالی که در ذهنش شکل می گیرد از عناصر تجسمی بهره میگیرد.

تجربه عرفانی, ابنعربی, خیال, کشف و شهود, هنر