این تحقیق به منظور حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع ژنتیکی جنس شبدر (Trifolium L.) انجام گردید. مجموعا تعداد ۱۳۳۳ توده شبدر از ۳۲ گونه در ۲۷ استان کشور برطبق دستورالعمل های استاندارد IPGRI جمع آوری شدند. مواد جمع آوری شده در دو شرایط میان مدت و بلند مدت در بانک ژن گیاهی ملی ایران حفاظت می شوند. آماره های تمایل به مرکز و پراکندگی ۲۶ ویژ گی مکان جمع آوری نمونه ها برآورد گردید. بیشترین تعداد جمع آوری شده به ترتیب با ۲۱۴، ۱۸۸ و ۱۴۲ توده در  گونه های T. pratense L.،  T. repens L. و T. resupinatum L. جمع آوری شد. پراکنش گونه های جمع آوری شده از ارتفاع ۲۱- متر در شهرستان نوشهر تا ارتفاع ۲۸۵۰ متری سطح دریا در [۱]شهرستان های مرند و ارومیه تغییر داشت. نتایج نشان داد، چرای مفرط و تهدیدات طبیعی مهم ترین عوامل موثر در فرسایش ژنتیکی خویشاوندان وحشی  شبدر در کشور هستند. از طرفی در حال حاضر زراعت عامل موثری در فرسایش ژنتیکی توده های بومی این گیاه به دلیل تاکید اکثر کشاورزان بر حفظ و استفاده توده های بومی شان نمی باشد. نمونه های بسیار کمی از مناطقی با شوری متوسط تا بالا از گونه های شبدر قرمز، شبدر ایرانی و سفید جمع آوری شدند. بر اساس پراکنش گونه های شبدر، منطقه غرب و شمال غرب کشور به عنوان یکی از مراکز تنوع ژنتیکی اولیه شبدر در ایران مشخص گردید *مسئول مکاتبه: rabbasim@yahoo.com

جمع آوری, جنس شبدر, حفاظت و مراکز تنوع ژنتیکی