کودهای زیستی، متشکل از ریزموجودات مفید، به عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در تولید محصولات زراعی در سامانه های کشاورزی پایدار محسوب می گردند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات باکتری های حل کننده فسفر، قارچ های میکوریزا و اندوفیت بر عملکرد و جذب عناصر آفتاب گردان در کشت آن با شبدرهای ایرانی و برسیم در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در سال ۱۳۸۸ انجام شد. عوامل آزمایش شامل قارچ میکوریزا Glomus mosseae، قارچ اندوفیت Piriformospora indica، باکتری های حل کننده فسفر (Bacillus lentus + Pseudomonas putida)، کود شیمیایی کامل، خاک غیراستریل، خاک استریل و سیستم کاشت در دو سطح کشت و کشت نکردن مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم زیر پوشش آفتاب گردان بودند. نتایج آزمایش نشان دهنده سودمندی های تلقیح گیاه آفتاب گردان با قارچ میکوریز و اندوفیت و نیز تلقیح با باکتری های افزاینده رشد در مقایسه با عدم کاربرد آن ها بر جذب عناصر و عملکرد دانه آفتاب گردان بود. کشت زیر پوشش آفتاب گردان با مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم موجب افزایش میزان نیتروژن دانه و اندام های هوایی و نیز میزان فسفر دانه آفتاب گردان گردید، اما تاثیری بر میزان فسفر اندام های هوایی، عملکرد دانه و عملکرد زیست توده نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده، کاربرد باکتری های حل کننده فسفر، قارچ های میکوریزا و اندوفیت و نیز کشت لگوم ها زیر پوشش کانوپی آفتاب گردان می تواند راه کاری برای طراحی زراعت آفتاب گردان در یک روش کشت زراعی کم نهاده باشد.

باکتری های حل کننده فسفر, کشت مخلوط, Glomus mosseae, Piriformospora indica