به منظور ارزیابی کیفیت دانه و کارآیی استفاده از نیتروژن در برنج دورگ و در واکنش به محلول پاشی کود مکمل پتاسیم و نیتروژن، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت در سال زراعی ۸۸-۱۳۸۷ انجام شد. تیمار­های آزمایشی، شامل محلول­پاشی کود­های نیتروژن و پتاسیم در مراحل مختلف رشد (به صورت محلول­پاشی نیتروژن در مرحله حداکثر پنجه­زنی، آبستنی و مرحله حداکثر پنجه­زنی و آبستنی به­تنهایی و همراه با محلول­پاشی پتاسیم) بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد شلتوک (۳/۱۰۲۵۶ کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار محلول پاشی نیتروژن در مرحله حداکثر پنجه­زنی است که نسبت به تیمار پاشش آب خالص ۵۶ درصد افزایش داشت. بیشترین مقدار پروتئین دانه (۶/۱۱ درصد) مربوط به تیمار محلول­پاشی نیتروژن در مرحله حداکثر پنجه­زنی و آبستنی در مقایسه با پاشش آب خالص است. مطابق با یافته­های آزمایش، کارآیی استفاده از نیتروژن تحت تاثیر تیمارهای محلول­پاشی قرار نگرفت. در بین عوامل تعیین کننده کیفیت پخت و تبدیل دانه، اگر چه دمای ژلاتینه شدن، درصد برنج گچی و برنج خرده تحت تاثیر محلول­پاشی قرار گرفت ولی درصد آمیلوز، قوام ژل ودرصد برنج سالم تحت تاثیر تیمارهای محلول­پاشی قرار نگرفت. با اعمال تیمارهای محلول­پاشی به عنوان مکمل در کنار مصرف خاکی آن، رقم بهار-۱ از نظر ویژگی­های کیفیت پخت نیز، در گروه متوسط قرار گرفته و محلول پاشی سبب بهبود برخی ویژگی های تبدیل دانه آن شد. [۱] *مسئول مکاتبه: mzavareh@guilan.ac.ir