پدرام بهرامی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ایران
آزیتا دلفان آذری - مربی گروه پرستاری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ایران
کامیان خزایی کوهپر - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ایران

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر درمان گروهی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی  بر کاهش مولفه­های اجتناب شناخی رفتاری پسران نوجوان با اختلال نافرمانی مقابله ای انجام گرفت.روش:روش مطالعه از نوع نیمه تجربی بوده و جامعه آماری را تمام دانش آموزان پسر دچار اختلال نافرمانی مقابله ای دوره دوم متوسطه منطقه دو آموزش و پرورش تهران در سال ۱۴۰۰ تشکیل داد.  نمونه گیری  به صورت هدفمند انجام شده و سپس اعضای نمونه به روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل( هر گروه ۲۰ نفر ) تقسیم شدند. برای گروه آزمایش به مدت ۸ هفته، درمان گروهی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی اجرا شد و گروه کنترل هیچگونه مداخله ای را در یافت نکردند. بر روی هر دو گروه، پرسشنامه اجتناب شناختی رفتاری سکستون و داگاس اجرا گردید و داده­ها از طریق تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد درمان گروهی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی به ترتیب با ضریب ایتای ۴۴/۰، ۳۹/۰ و ۷۵/۰ بر کاهش مولفه­های اجتناب شناختی رفتاری شامل؛ جایگزینی تفکر مثبت به جای تفکر  ناراحت کننده، روش برگرداندن  توجه   جهت قطع  فرآیند  نگرانی(پرت شدن حواس) و تغییر  یافتن تصویرهای ذهنی به تفکر کلامی موثر است.بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان گفت گروه درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، روشی مناسب جهت کاهش مولفه های اجتناب شناختی رفتاری نوجوانان با اختلال نافرمانی مقابله ای است.

نافرمانی مقابله­ای, اجتناب­شناختی رفتاری, گروه درمانی, کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی