علیرضا شیرزاد - کارشناسی ارشد علوم سیاسی

پژوهش حاضر با هدف تبیین بایسته های علوم انسانی به عنوان یکی از پایه های فکری در ایجاد تمدن نوین اسلامی و بررسی نقش و وظایف اندیشمندان و پژوهشگران مسلمان با روش «توصیفی _ علی» در این زمینه سامان گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از نگاه تمدنی با دو دسته الزامات در زمینه علوم انسانی روبرو هستیم، بخشی از آنها جنبه مقدماتی داشته که عبارتند از : «هویت بخشی به دانشمندان مسلمان» که مانع نگاه پرستش گرایانه به جلوه های مادی گرایانه تمدن غربی است، «گفتمان سازی علوم تمدنی در میان اندیشمندان اسلامی» که با ترویج مفهوم «امت» در میان مسلمانان و اندیشه قیام منجی(عج) صورت می پذیرد و نیز «توانایی فهم متون عربی اسلامی» که شناخت دقیق و عمیق قرآن و احادیث در جهت تولید علم، متکی به آن است. دسته دوم بایسته ها، به مرحله اخذ علم از متون اسلامی مرتبط خواهند بود که عبارتند از: «تولید علم با اتکای بر مبانی اسلامی» که براساس انسان شناسی، معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی صورت می پذیرد و در نهایت، اثرگذارترین بایسته در مسیر تمدنی، «نظام سازی براساس علوم انسانی اسلامی» است که این نظام علمی متشکل از گزاره های دینی است که با داشتن مبانی مشترک، هرکدام به صورت هماهنگ در راستای رسیدن به هدف خویش، نقش خود را ایفا می کنند.

علوم انسانی، تمدن اسلامی، مبانی علم، نظام سازی، علوم اسلامی