محمد متقیان تبریزی - مدرس حوزه علمیه و طلبه درس خارج فقه
عباس جهانبخش - دکترای معماری و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان
محمد صالح شکوهی بیدهندی - دکترای شهرسازی و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، نویسنده عهده دار مکاتبات

مسئله ی زمین که جایگاه مهمی در برنامه ریزی شهرها و روستاها دارد، یکی از مسائل مهم کشور محسوب می شود. در دهه های گذشته، به و یژه پس از اصلاحات ارضی، الگوی مدیریت زمین در کشور با خطاهایی راهبردی و مستمر روبرو بوده و در اثر این خطاهای راهبردی امروزه ایران یکی از بدترین جایگاه ها را در میان کشورهای جهان از نظر نسبت هزینه های زمین و مسکن به درآمدهای خانوار داراست. حال آنکه در مبانی دینی و نیز در آرمان های انقلاب اسلامی، زمین نباید کالای سوداگری باشد. مقاله ی حاضر تلاش می کند تا ضمن واکاوی آسیب های موجود، چشم اندازی برای وضع مطلوب مدیریت زمین پیشنهاد نماید. یافته های مقاله نشان می دهد که مساله زمین بیش از هر چیز متاثر از پیش فرض های نادرست در ذهن کارشناسان و مدیران است. در دهه های گذشته تصور شده که به دلیل کمبود زمین باید به سمت کوچک سازی و بلندمرتبه سازی رفت. اما محاسبات نشان می دهد که ایران با کمبود زمین مواجه نیست، بلکه مسئله اصلی سوداگری زمین، توزیع نامتوازن خدمات در سطح کشور، احتکار زمین و نبود فرآیندی برای احیای منضبط زمین است. راهکارهای پیشنهادی مقاله شامل وضع و اجرای مقررات مربوط به مالیات بر املاک و مستغلات به و یژه زمین های بایر و خانه های دوم و خالی، اصلاح ضوابط حریم و محدوده به صورت یک طیف و نه یک خط، واگذاری اراضی وقفی به صورت اجاره به شرط احیا، حمایت از اشتغال و به ویژه کسب و کارهای خانگی و خانوادگی در نقاط مختلف کشور از طریق ایجاد شبکه ی ایثار پایه ی دانش و نظام توزیع احسان بنیان می باشد.

معماری اسلامی، شهرسازی اسلامی، زیست شهر، آمایش عادلانه سرزمین