صنم صفائی چائی کار - Tea Research Center, Horticultural Sciences Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Lahijan, Iran
کوروش فلک رو - Tea Research Center, Horticultural Sciences Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Lahijan, Iran

چای (Camellia sinensis L. O. Kuntze) متعلق به خانواده تئاسه و به­عنوان یکی از مهم­ترین گیاهان اقتصادی جهان دارای خواص درمانی فراوانی بوده و به­عنوان نوشیدنی مفرح مورد مصرف قرار می­گیرد. القا پلی­پلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهش­زا یکی از روش­های به­نژادی گیاهان دارویی به­منظور افزایش قابلیت تولید متابولیت­های ثانویه است. به­منظور بررسی تاثیر تیمار کلشی­سین بر القا پلی­پلوئیدی و مقایسه تغییرات صفات مختلف در گیاهان تتراپلوئید حاصله و دیپلوئید (شاهد) رقم کاشف چای، پژوهشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور غلظت­های مختلف کلشی­سین (صفر، ۲/۰، ۵/۰ و ۱ درصد) و مدت زمان (۳ و ۶ روز متوالی) در سه تکرار انجام شد. برای تعیین سطح پلوئیدی، بررسی­های مورفولوژیکی، میکروسکوپی و شمارش کروموزوم انجام شد. تعداد کروموزوم در گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید به ترتیب برابر با ۳۰ (۲n=۲x=۳۰) و ۶۰ (۲n=۴x=۶۰) ثبت گردید. نتایج بررسی­ها نشان داد که غلظت ۵/۰ % کلشی­سین در مدت زمان شش روز متوالی با بازدهی ۸۲/۱۲% مناسب­ترین تیمار برای تولید گیاهان تتراپلوئید است. القای پلی­پلوئیدی باعث ایجاد تغییرات معنی­دار در اندازه برگ، محتوی کلروفیل و کاروتنوئید و افزایش ترکیب­های فیتوشیمیایی مانند پلی­فنل، کافئین و فعالیت آنتی­اکسیدانی در شاخساره­های تتراپلوئید نسبت به دیپلوئید گردید. همچنین شاخص تراکم روزنه در گیاهان تتراپلوئید نسبت به دیپلوئید کاهش معنی­داری را نشان داد. براساس نتایج این آزمایش، افزایش سطح پلوئیدی موجب افزایش ترکیب­های آنتی­اکسیدانی و برخی ترکیبات فیتوشیمیایی در گیاه دارویی چای گردید.

Antioxidant, Caffeine, Polyphenol, Tea, Tetraploid, آنتی اکسیدان, چای, پلی فنل, تتراپلوئیدی, کافئین