فاطمه نژاد علیمرادی - Department of Biology, Payame Noor University, Tehran, Iran
فاطمه نصیبی - Department of Biology, Faculty of Science, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

اسپرمین (Spm)، گروهی از ترکیبات پلی آمینی واجد چهار گروه نیتروژن (تتراآمین) و با ظرفیت بافری بیشتری است که قادر به افزایش سیستم دفاعی گیاه در برابر بسیاری از تنش ها می باشد. در این تحقیق که در سال ۱۳۹۵ در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته انجام شد، اثرات محافظتی پیش تیمار Spm بر تخفیف تنش شوری در گیاه کدو (Cucurbita pepo L.) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، Spm در سه سطح صفر، ۱/۰ و ۱ میلی مولار به مدت پنج روز قبل از اعمال تنش به محیط­کشت هیدروپونیک اضافه شد. تیمار شوری (NaCl) در سه سطح صفر، ۴۰ و ۸۰ میلی مولار اعمال شد. آزمایش­ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داده که تنش شوری به طور قابل توجهی پارامترهای رشد (وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه)، محتوای آب برگ (RWC)، مقدار پروتئین را کاهش و پراکسیداسیون لیپیدها و نشت یونی را افزایش داد. علاوه بر این مقدار پرولین، گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، گایاکل پراکسیداز (GPOX) و آسکوربات پراکسیداز (APX) تحت تنش شوری افزایش یافت. پیش تیمار با Spm موجب بهبود رشد و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش شوری گردید. Spm با افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی (SOD، CAT، GPOX، APX)، مقدار پرولین و GABA موجب کاهش تنش اکسیداتیو، پراکسیداسیون لیپیدها، نشت یونی و در نهایت افزایش پارامترهای رشدی گردید؛ بنابراین، پیش تیمار Spm به عنوان یک استراتژی کارآمد برای بهبود رشد گیاه و افزایش تحمل کدو در برابر تنش شوری پیشنهاد می شود.

Spermine, Antioxidant enzymes, Salinity stress, Gamma-Aminobutyric acid, اسپرمین, آنزیم های آنتی اکسیدان, تنش شوری, گاما آمینو بوتیریک اسید