راضیه تهمتن - Babol University of Medical Sciences
غلامحسن حدادی - Fasa University of Medical sciences
علیرضا توسلی - Fasa University of Medical sciences

زمینه و هدف: بیمارانی که تحت رادیوتراپی در ناحیه قفسه سینه قرار می گیرند در معرض نمونیای پرتوی در فاز زودرس و فیبروز ریوی در فاز دیررس هستند. ملاتونین می تواند با عمل مستقیم بر روی رادیکال های آزاد و با تحریک آنزیم های آنتی اکسیدانی به عنوان محافظ پرتوی عمل کند. هدف از این مطالعه بررسی اثر ملاتونین در مقابل اثرات زودرس تشعشعی در ریه است. مواد و روش ها: در این مطالعه ۲۰ موش نر و از نژاد ویستار به ۴ گروه تقسیم شدند. گروه اول به عنوان کنترل در نظر گرفته شد. گروه دوم ۱۰۰ gm/kg ملاتونین را به صورت گاواژ دریافت کردند. گروه سوم ۱۰۰ gm/kg ملاتونین را به صورت گاواژ دریافت کرده و با دز ۱۸ گری پرتودهی شدند. گروه چهارم تحت تابش ۱۸ گری پرتو ایکس در ناحیه قفسه سینه قرار گرفتند. ۴۸ ساعت پس از شروع آزمون حیوانات برای بررسی تغییرات هیستوپاتولوژیکی ریه کشته شدند. نتایج: نتایج نشان داد اشعه باعث افزایش کلاپس، فیبروز و فراوانی ماکروفاژ نسبت به گروه کنترل گردید (P<۰/۰۵). مصرف خوراکی ملاتونین سبب افزایش فراوانی لنفوست و ماکروفاژ (p<۰/۰۰۱) و کاهش گلبول قرمز (p<۰/۰۵) نسبت به گروه پرتوی شده است. نتیجه گیری: ملاتونین باعث ایجاد اثر حفاظت پرتوی در مقابل اثرات زودرس پرتو در ریه می شود. با توجه به سمیت سلولی که به دلیل تولید رادیکال آزاد به وجود می آید، ملاتونین می تواند مستقیما با تبدیل رادیکال های آزاد تولید شده به ترکیبات غیر سمی و یا از طریق فعال نمودن آنزیم های آنتی اکسیدان آسیب های سلولی ناشی از پرتو را تقلیل دهد.

Melatonin, ionizing radiation, radiation pneumonia., ملاتونین, پرتو یونساز, پنومونی تشعشعی.