کمال نصرتی هشی - استادیار، گروه آموزش علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
محمدرضا درستکارسیانی - آموزگار و کارشناسی ارشد، گروه روان‎شناسی عمومی، دانشکده روان شناسی، دانشگاه پیام نور، اصفهان، ایران
عدیل حمیدوند - مربی، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی، دانشکده معارف، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران

هدف پژوهش، تحلیل محتوای کتاب مطالعات‎اجتماعی پایه ششم ابتدایی با تکیه بر اصول تربیت‎اجتماعی از منظر نهج‎البلاغه است. برای پاسخ به سوالات، از روش‎های تحلیل اسنادی یا روش کتابخانه‎ای و تحلیل محتوا استفاده شد. در این پژوهش جامعه با نمونه برابر بود؛ به‎طوری‎که کتاب مطالعات‎اجتماعی ۱۴۰۰−۱۴۰۱ ششم ابتدایی به‎عنوان جامعه و نمونه پژوهش انتخاب شد. در بخش یافته‎ها درراستای پاسخ به سوالات پژوهش، ابتدا براساس روش کتابخانه‎ای، با مراجعه به مقالات و تالیفات مرتبط با اصول تربیت اجتماعی براساس نهج‎البلاغه، ۱۰ اصل تربیت اجتماعی همچون اصل عزت، وحدت، محبت، مشارکت، مسئولیت، عدالت، برقراری روابط سالم، سعه صدر، آزادی در برابر ابراز عقاید و اصل آراستگی از منابع استخراج شد. سپس کتاب مطالعات ششم به ۴ واحد متون، تصاویر، فعالیت‎ها و کاربرگ‎ها تقسیم شد. سپس واحد‎های تحلیل در ۱۰ اصل نامبرده به روش تحلیل محتوا بررسی شد و نتایج نشان داد که متون درسی ۶۱ مرتبه، فعالیت‎های دروس ۸۸ مرتبه، تصاویر ۷۷ مرتبه و کاربرگ‎های پایان کتاب در ۱۰ مرتبه به اصول تربیت‎اجتماعی از منظر نهج‎البلاغه توجه داشته است. بنابراین، در قسمت یافته‎ها نشان داده شد که در همه بخش‎های چهارگانه کتاب در راستای توجه به همه اصل‎ها از ظرفیت‎های موجود بهخوبی استفاده نشده است و انتظار می‎رود عوامل اجرایی در تدوین کتب درسی از همه ظرفیت‎های کتاب در جهت آموزش اصول تربیت‎اجتماعی از منظر نهج‎البلاغه استفاده نمایند.

نهج‎البلاغه, تحلیل محتوا, کتاب مطالعات‎اجتماعی, پایه ششم ابتدایی, اصول تربیت‎اجتماعی, دانش‎آموز