نعمت الله کرم اللهی - دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و رفتاری دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران
مهدی مطهری فر - دانشجوی دکتری، گروه ارتباطات فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی و رفتاری دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

هدف این مقاله بررسی تطبیقی−انتقادی اندیشه ماکس وبر درخصوص عوامل پیدایش و عدم‎پیدایش سرمایه‎داری در مسیحیت و اسلام، از منظر شهید مطهری است. بنیاد انتقادات این نوشتار، پذیرش حقیقت وحیانی دین است که در عرصه نظریه‎پردازی مطالعات دین موجب تفکیک سطوح پژوهش دینی می‎شود. دیدگاه جامعه‎شناسانه وبر و ابژه کردن و نگاه کارکردگرایانه به آن باعث شده از فهم فلسفه‎ها و حقایق باطنی دین اسلام ناتوان بماند.به گمان وبر اسلام در ارائه اخلاقیات رستگاری عاجز مانده و ازاین‎جهت از قافله نظام سرمایه‎داری جامانده است؛ اما به‎راستی آنچه موجب رویگردانی اسلام از فلسفه رستگاری و زهد بی‎انتهای پیوریتانی است، مواجهه مثبت اسلام با دنیاست. پلیدانگاری جهان طبیعت و تکلیف بی‎حدوحصر بشر که ناشی از نبود اطمینان نسبت به سرنوشت است در اسلام جایگاهی ندارد. در عوض حقوق اسلامی بر پایه حسن ظن به خالق و مخلوق در جهان، او را به سمت شکوفایی اقتصادی می‎کشاند.

اسلام, مسیحیت, سرمایه‎داری, سطوح مطالعات دین, الهیات, گرایش‎های رفتاری