عباس منصور آبادی - استادیار دانشگاه تهران.
محمد جواد فتحی - استادیار دانشگاه تهران.

یکی از اجزا رکن مادی هر جرمی، موضوع و متعلق جرم است؛چیزی که رفتار و عملیات مجرمانه بر روی آن واقع می شود. موضوع جعل و تزویر وسایل و چیزهایی است که از آنها در روابط و موقعیت های گوناگون حقوقی برای بیان اراده است که در مقررات مربوط به جعل و تزویر به آن تصریح شده است ولی وسیله بیان اراده منحصر به آنها نیست. هر چیزی که برای این منظور قابل استفاده باشد و ارزش و اعتباری همانند سند و نوشته داشته باشد، هر چند سند و نوشته بر آن قابل اطلاق نباشد، موضوع جرم مزبور قرار می گیرد؛ اعم از آنکه در قانون به آن تصریح شده باشد یا نه. تصریح قانون گذار به سند ، نوشته ، مهر، تمبر، علامت و منگنه جنبه تمثلی دارد . هریک ار چیزها ی یاد شده ، به طور مطلق موضوع جعل و تزویر قرار نمی گیرد؛ بلکه به شرط آنکه همانند یک سند، نوشته و مهر اصیل و واقعی کاربرد داشته باشد، موضوع جرم مزبور واقع می شود. سند و نوشته، هم از جهت صورت و ظاهر، و هم از جهت محتوا و ماهیت باید به مثابه یک سند و نوشته واقعی و اصیل باشد.ساختن نوشته های دروغین که از حیث ظاهر و یا از جهت ماهیت در روابط و موقعیت های حقوقی کاربرد ندارد و به آنها ترتیب اثر داده نمی شود، جعل و تزویر نیست

جعل و تزویر, رکن مادی, موضوع جرم, سند, مهر