محسن عبدالهی - استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.

حق حیات محوری ترین حق از حقوق بشری است که حتی ددر دوران اضطرار عمومی نیز قابل انحراف نیست. با این حال ، سلب حیات از طریق مجازان اعدام و در عملیات پلیس همچنان به عنوان واقعیاتی اجتناب ناپذیر در جوامع انسانی به چشم می خورند؛ هر چنده که اولی رو زه زوال و دومی تابع قواعد حقوقی و امری بسیار سخت گیرانه ای است. مطابق قواعد عرفی حقوق بین الملل، سلب حیات در درگیری های انتظامی در شرایطی کاملا استثنایی و تنها با تحقیق دو شرط " ضرورت و تناسب" رافع مسئولیت کیفری ضاربین در نظر گرفته می شود. به علاوه تکلیف دولت ها در صیانت از حق حیات افراد حاضر در قلمرو سرزمینی شان مستلزم انجام تحقیقات فوری، دقیق و مستقلانه در صورت استفاده از سلاح مرگبار در عملیات پلیسی منتهی به سلب حیات یا جراحات جسمی شدید است این مقاله ضمن ارایه چارچوب نظری حمایت از حق حیات در درگیری های انتظامی، با بررسی رویه نهادهای قضایی و شبه قضایی بین المللی به دنبال تبیین تکالیف دولت ها در موارد سلب حیات در چنین درگیری هایی است.

حق حیات, عملیات انتظامی, درگیری مسلحانه, ضرورت, تناسب, سلاح مرگبار