طوبی صالحی - بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
مجید قادری - بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
نعمت اله رشید نزاد عمران - بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران

کانهزایی روی-سرب (مس، نقره) گمیشتپه در بخش شمالغربی زون ارومیه-دختر و در 30 کیلومتری قیدار در استان زنجان قرار گرفته است. واحدهای سنگی منطقه معدنی ( مجموعه آتشفشانی-رسوبی الیگومیوسن) و سنگ میزبان کانهزایی بهوسیله تودههای سابولکان داسیتی قطع شدهاند. کانهزایی بهصورت رگهای و در امتداد گسل نرمال با روند NE-SW صورت گرفته است. سنگهای میزبان کانهزایی شامل توفهای اسیدی با ترکیب ریولیت و توده سابولکان داسیتی میباشد. ماده معدنی دارای بافتهای تودهای، برشی، رگه-رگچهای، پرکننده فضای خالی و جانشینی است. کوارتز کانی باطله اصلی همراه با کانهزایی است که دارای بافتهای نواری، حفرهای، پوستهای و شانهای میباشد. دگرسانیهای مهم همراه با کانهزایی از حاشیه رگه کانهدار به سمت بیرون شامل دگرسانی سیلیسی، سیلیسی-سولفیدی، سریسیتی، کربناتی، آرژیلی و آرژیلی پیشرفته (در بخشهای سوپرژن) است. کانههای اصلی این کانهزایی شامل پیریت، آرسنوپیریت، کالکوپیریت، بورنیت، اسفالریت، گالن و تتراهدریت است. کانیهای ثانویه این کانسار شامل دیژنیت، کوولیت، کالکوسیت، اسمیتزونیت، همیمورفیت، سروزیت، انگلزیت، مالاکیت و اکسید و هیدروکسیدهای آهن و منگنز میباشد. با توجه به ویژگیهای کانسار گمیشتپه، از قبیل لیتولوژی، سنگ میزبان کانهزایی، موقعیت تکتونیکی، ژئومتری رگهای، ساخت و بافتهای ماده معدنی و کانیهای باطله همراه آن، کانیشناسی و دگرسانیهای مرتبط با کانهزایی، کانسار گمیشتپه یک کانسار روی سرب (مس، نقره) رگهای اپیترمال است که بیشترین شباهت را با کانسارهای غنی از فلزات پایه و نقره Hodrusa و Banska Stiavinca در کمربند ولکانیکی نئوژن اسلواکی( 2005 Lexa,) و کانسارهای Paomositas و Los Arcos در غرب مکزیک دارد.

توالی آتشفشانی – رسوبی، اولیگومیوسن، دگرسانی، کانسار روی و سرب رگهای اپیترمال، گمیشتپه، زنجان