فرشته زادجانعلی چوبری - گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مریم نوابیان - هیات علمی / گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مجید وظیفه دوست - هیات علمی/ گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مهدی اسمعیلی ورکی - هیات علمی/ گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

با وجود افزایش جمعیت و حادتر شدن بحران کمبود آب در سال های اخیر، استفاده مجدد از پساب کشاورزی به عنوان یک راهکار مد نظر قرار گرفته است. به دلیل وجود آلاینده های مختلف در پساب کشاورزی، توجه به مسائل زیست محیطی و اثر آن بر کیفیت محصولات اهمیت بسزایی دارد. فسفر یکی از آلاینده های پساب کشاورزی است که حد غیر مجاز آن باعث تخریب اکوسیستم آبزیان، کاهش کیفیت و خوراک وری منابع آبی می شود. در پژوهش حاضر، روند حذف فسفر توسط سنگ آهک و اثر برخی از عوامل مانند اندازه ذرات آهک، دما، pH بر میزان حذف فسفر و همچنین اثر هیدرولیک جریان بر ایزوترم جذب مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا آزمایش های سینیتیک جذب سنگ آهک، استخراج ایزوترم جذب تحت معادله لانگمیر و فرندلیچ در مقیاس آزمایشگاهی و ساخت مدل فیزیکی کانال زهکش به منظور بررسی اثر هیدرولیک جریان بر ایزوترم جذب انجام شد. آزمایش سینتیک نشان داد که میزان حذف فسفر توسط سنگ آهک بعد از ۳۰ ساعت ثابت شد. در دو اندازه سنگ آهک تفاوت معنی داری از نظر درصد حذف فسفر دیده نشد. تغییر pH از ۲ به ۶ منجر به کاهش درصد حذف فسفر گردید و افزایش آن از ۶ تا ۱۱ روند افزایشی درصد حذف را نشان داد. حد مطلوب pHبرای حذف فسفر برای سنگ آهک در حالت قلیایی به دست آمد. افزایش دما از ۲۲ به ۳۰ درجه سانتی گراد روند نزولی درصد حذف فسفر را در پی داشت به طوری که با هر یک درجه افزایش دما، حذف فسفر حدود ۳ درصد کاهش یافت. بررسی ایزوترم، تطابق خوب معادله فرندلیچ را توسط سنگ آهک نشان داد. مقایسه آماری ایزوترم جذب و مدل فیزیکی، تفاوت معنی دار و بسنده نکردن به نتایج آزمایشگاهی را نشان داد.

ارتوفسفات, ایزوترم, دما, سینتیک جذب, pH