حمایت عسگری لجایر - کارشناس ارشد گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تهران و دانشجوی دکتری گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تبریز
غلامرضا ثواقبی فیروزآبادی - استاد فقید، و دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
بابک متشرع زاده - استاد فقید، و دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
جواد هادیان - پژوهشکده گیاهان دارویی دانشگاه شهید بهشتی

روی و مس از عناصر غذایی ضروری کم مصرف گیاه و در غلظت های زیاد، عاملی تنش زا برای گیاهان و محدودکننده رشد و جذب سایر عناصر غذایی به شمار می روند. هدف این پژوهش، بررسی جذب عناصر کم مصرف (مس، روی، آهن و منگنز) و پرمصرف (فسفر و پتاسیم) در گیاه دارویی بالنگوی شهری در خاک دچار کمبود، کفایت و بیش بود عناصر مس و روی است. تیمارها شامل سه سطح مس (صفر، ۵ و ۲۵ میلی گرم مس در کیلوگرم از منبع سولفات مس) و سه سطح روی (صفر، ۱۰ و ۵۰ میلی گرم روی در کیلوگرم خاک از منبع سولفات روی) به همراه ترکیبی از تمام سطوح فوق (در مجموع ۹ تیمار) بود. نتایج نشان داد که تمام تیمارهای اعمال شده موجب اثر مثبت بر جذب مس و روی ریشه شد؛ اما در اندام هوایی، مس و روی در غلظت های پایین (به ترتیب ۵ و ۱۰ میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و بالا (به ترتیب ۲۵ و ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم خاک) به ترتیب اثر مثبت و منفی بر جذب همدیگر داشتند. اثر منفی سطوح بالای روی بر جذب مس اندام هوایی بیش از سطوح بالای مس بر جذب روی اندام هوایی بود. میزان جذب پتاسیم ریشه و اندام هوایی نیز به غیر از سطوح بالای مس و تیمارهای ترکیبی روی با سطوح بالای مس افزایش داشت. این نتایج هشداری سودمند در استفاده کنترل شده از مس و روی در کشت وکار گیاه دارویی بالنگوی شهری است.

بالنگوی شهری, تنش, جذب, گیاه دارویی